ΥΜΝΟΣ ΣΤΟΝ ΑΝΘΡΩΠΟ

Το μάθημά μας είναι απόσπασμα από την αρχαία τραγωδία "Αντιγόνη" του Σοφοκλή, που γράφτηκε το 441 π. Χ.

Η Αντιγόνη παρουσιάστηκε πιθανότατα στα Μεγάλα Διονύσια του 441 π.Χ.

Θέμα της είναι η προσπάθεια της Αντιγόνης να θάψει τον νεκρό αδελφό της Πολυνείκη, παρά την αντίθετη εντολή του Κρέοντα, βασιλιά της Θήβας, θέτοντας την τιμή των θεών και την αγάπη για τον αδερφό της υπεράνω των νόμων των ανθρώπων.

η Αντιγόνη και ο νεκρός Πολυνείκης από πίνακα του Ν. Λύτρα

Η Αντιγόνη ήταν ένα από τα τέσσερα παιδιά που ο Οιδίποδας απέκτησε με την Ιοκάστη, βασίλισσα της Θήβας, χωρίς να γνωρίζει πως εκείνη ήταν η φυσική μητέρα του. Τα υπόλοιπα παιδιά τους ήταν η Ισμήνη, ο Ετεοκλής και ο Πολυνείκης. Ο Οιδίποδας είχε καταραστεί τους γιους του να διαφωνήσουν για το μοίρασμα της κληρονομιάς τους και να αλληλοσκοτωθούν, επειδή είχαν παραβιάσει διαταγές του. Όταν ο Οιδίποδας ανακάλυψε την αλήθεια για την καταγωγή του αυτοεξορίστηκε και τα δύο αδέρφια συμφώνησαν να κυβερνούν εναλλάξ τη Θήβα ανά έναν χρόνο. Μετά το πρώτο έτος διακυβέρνησης ο Ετεοκλής αρνήθηκε να παραχωρήσει τον θρόνο στον Πολυνείκη. Έτσι ο δεύτερος έφυγε από τη Θήβα και πήγε στο Άργος, όπου παντρεύτηκε την κόρη του βασιλιά Άδραστου και οργάνωσε εκστρατεία εναντίον της Θήβας. Η εκστρατεία απέτυχε, όμως και οι δύο αδερφοί σκοτώθηκαν σε μονομαχία μεταξύ τους. Τον θρόνο ανέλαβε τότε ο Κρέων, αδερφός της Ιοκάστης, που διέταξε να μείνει άταφο το πτώμα του Πολυνείκη επειδή πρόδωσε την πατρίδα του, σε αντίθεση με αυτό του Ετεοκλή που θάφτηκε αφού υπερασπίστηκε την πόλη των Θηβών.

Ετεοκλής και Πολυνείκης μεταφέρονται νεκροί...

• Θυμάσαι από την περσινή ιστορία τι σημασία έδιναν οι αρχαίοι Έλληνες στην ταφή;
  

Δες παρακάτω το κείμενο όπως είναι γραμμένο στα αρχαία ελληνικά. Είναι εύκολο να καταλάβεις τι λέει;

ΧΟ.	Πολλὰ τὰ δεινὰ κοὐδὲν ἀν- θρώπου δεινότερον πέλει· τοῦτο καὶ πολιοῦ πέραν	στροφή α΄
	πόντου χειμερίῳ νότῳ χωρεῖ, περιβρυχίοισιν περῶν ὑπ᾽ οἴδμασιν, θεῶν τε τὰν ὑπερτάταν, Γᾶν ἄφθιτον, ἀκαμάταν, ἀποτρύεται,	335
	ἰλλομένων ἀρότρων ἔτος εἰς ἔτος, ἱππείῳ γένει πολεύων.	340
	Κουφονόων τε φῦλον ὀρ- νίθων ἀμφιβαλὼν ἀγρεῖ, καὶ θηρῶν ἀγρίων ἔθνη	αντιστρ. α΄
	πόντου τ᾽ εἰναλίαν φύσιν σπείραισι δικτυοκλώστοις περιφραδὴς ἀνήρ· κρατεῖ δὲ μηχαναῖς ἀγραύλου	345
	θηρὸς ὀρεσσιβάτα, λασιαύχενά θ᾽ ἵππον ὑπαξέμεν ἀμφίλοφον ζυγὸν οὔρειόν τ᾽ ἀκμῆτα ταῦρον.	350
	Καὶ φθέγμα καὶ ἀνεμόεν φρόνημα καὶ ἀστυνόμους	στροφή β΄
	ὀργὰς ἐδιδάξατο, καὶ δυσαύλων πάγων ὑπαίθρεια καὶ δύσομβρα φεύγειν βέλη	356
	παντοπόρος· ἄπορος ἐπ᾽ οὐδὲν ἔρχεται τὸ μέλλον· Ἅιδα μόνον φεῦξιν οὐκ ἐπάξεται· νόσων δ᾽ ἀμηχάνων φυγὰς ξυμπέφρασται.	360

• Ποιοι στίχοι δείχνουν την επιβολή του ανθρώπου στον άψυχο κόσμο; ποιος είναι αυτός;
• Ποιοι στίχοι δείχνουν την επιβολή του ανθρώπου στον έμψυχο κόσμο; ποιος είναι αυτός;
• Ποιοι στίχοι δείχνουν τον πολιτισμό του ανθρώπου; πού συγκεκριμένα αναφέρεται;
• Μπορείτε τώρα να επιβεβαιώσετε το χαρακτηρισμό "ύμνος στον άνθρωπο" που χαρακτήρισαν το στάσιμο (τραγούδι του χορού) αυτό;
• Σε ποιους στίχους γίνεται ο χαρακτηρισμός του ανθρώπου;

Δες στο παρακάτω βίντεο τη σκηνή του μαθήματός μας από θέατρο που παίχτηκε στο αρχαίο θέατρο της Δωδώνης το 1995.

 

Δες στην παρακάτω παρουσίαση 10 εφευρέσεις που άλλαξαν τον κόσμο. Διάλεξε μια από αυτές ή γράψε για κάποια άλλη που σ' εντυπωσίασε περισσότερο.

 

Το κείμενο να είναι μέχρι 100 λέξεις.