Ο Λουκιανός ο
Σαμοσατεύς (περίπου 120 μ.Χ. - μεταξύ 180 και 192 μ.Χ.) ήταν
εξελληνισμένος Σύρος ρητοροδιδάσκαλος και σατιρικός συγγραφέας, ο
δημιουργός του σατιρικού διαλόγου. Ένα από τα έργα του είναι και το μυθιστόρημα "Αληθὴς ιστορία ή Αληθή διηγήματα".
Πρόκειται για
παρωδία των ταξιδιωτικών μυθιστορημάτων που ήταν αγαπητά κατά τους
αυτοκρατορικούς χρόνους, ένα είδος "σατιρικής φαντασίας", θα λέγαμε
σήμερα. Πραγματεύεται ένα φανταστικό ταξίδι στη Σελήνη, την οποία ο
Λουκιανός παρουσιάζει κατοικημένη από αλλόκοτα όντα και μία παρέα τολμηρών ηρώων ανακαλύπτει νέους πλανήτες, νέες μορφές ζωής και νέους πολέμους. Eίχε γράψει το έργο ως σάτιρα για όλους εκείνους που εξιστορούνταν φανταστικά γεγονότα ως πραγματικά.
Η ιστορία
τελειώνει ωστόσο λίγο απότομα, με τον Λουκιανό να υπόσχεται πως οι
υπόλοιπες περιπέτειες θα παρουσιαστούν σε επόμενο βιβλίο, γεγονός που
δεν έγινε ποτέ καθώς ψευδόταν.
Ας χαλαρώσουμε τώρα με μια βόλτα στο φεγγάρι...
ΠΑΜΕ ΜΙΑ ΒΟΛΤΑ ΣΤΟ ΦΕΓΓΑΡΙ
Στίχοι: Νότης Περγιάλης και Γιώργος Εμιρζάς
Μουσική: Μάνος Χατζιδάκις
Εκτέλεση: Μελίνα Μερκούρη
- Διαβάζοντας τα παραπάνω μπορείς να καταλάβεις γιατί ο συγγραφέας έδωσε αυτόν τον τίτλο στο βιβλίο του;
- Μπορείς να διηγηθείς με λίγα λόγια το μάθημα; (πού, πότε, ήρωες, γεγονότα, εξέλιξη, τέλος)
Ο Ενδυμίων ήταν ο δεύτερος μυθικός βασιλιάς της αρχαίας Ήλιδας. Υπάρχουν πολλές παραλλαγές του μύθου σχετικά με τον Ενδυμίωνα.
Σύμφωνα με μία μεταγενέστερη παραλλαγή του μύθου που μεταφέρεται από τον Ρωμαίο ποιητή Οβίδιο και από μεταγενέστερους ποιητές, ο Ενδυμίων ήταν βοσκός από την Καρία με απαράμιλλη ομορφιά. Η Σελήνη τον είδε σε μία σπηλιά του Λάτμου (βουνό της Τουρκίας, που βρίσκεται στο νοτιοδυτικό τμήμα της, δυτικά της αρχαίας πόλης της Μιλήτου) και τον ερωτεύτηκε. Τον επισκεπτόταν κάθε βράδυ την ώρα που κοιμόταν, όμως ανησυχώντας πως σαν θνητός θα γεράσει και θα πεθάνει παρακάλεσε τον Δία να τον αφήσει να κοιμάται για πάντα τον αγέραστο ύπνο ώστε να μην τον χάσει ποτέ.
Σύμφωνα με μία μεταγενέστερη παραλλαγή του μύθου που μεταφέρεται από τον Ρωμαίο ποιητή Οβίδιο και από μεταγενέστερους ποιητές, ο Ενδυμίων ήταν βοσκός από την Καρία με απαράμιλλη ομορφιά. Η Σελήνη τον είδε σε μία σπηλιά του Λάτμου (βουνό της Τουρκίας, που βρίσκεται στο νοτιοδυτικό τμήμα της, δυτικά της αρχαίας πόλης της Μιλήτου) και τον ερωτεύτηκε. Τον επισκεπτόταν κάθε βράδυ την ώρα που κοιμόταν, όμως ανησυχώντας πως σαν θνητός θα γεράσει και θα πεθάνει παρακάλεσε τον Δία να τον αφήσει να κοιμάται για πάντα τον αγέραστο ύπνο ώστε να μην τον χάσει ποτέ.
«Σελήνη και Ενδυμίων», έργο του Σεμπαστιάνο Ρίκκι (1733).
Ενώπιον του αγάλματος του Ενδυμίωνος
Επί άρματος λευκού που τέσσαρες ημίονοι
πάλλευκοι σύρουν, με κοσμήματ' αργυρά,
φθάνω εκ Μιλήτου εις τον Λάτμον. Ιερά
τελών - θυσίας και σπονδάς - τω Ενδυμίωνι,
από την Αλεξάνδρειαν έπλευσα εν τριήρει πορφυρά.
Ιδού το άγαλμα. Εν εκστάσει βλέπω νυν
του Ενδυμίωνος την φημισμένην καλλονήν.
Ιάσμων κάνιστρα κενούν οι δούλοι μου· κ' ευοίωνοι
επευφημίαι εξύπνησαν αρχαίων χρόνων ηδονήν.
- Διάβασε το παρακάτω ποίημα. Μπορείς να καταλάβεις ποιανού ποιητή είναι; (γνωστός για τα θέματα που έχουν να κάνουν με αρχαία Ελλάδα, Βυζάντιο, ελληνιστικά χρόνια αλλά και μυθολογία)
Ενώπιον του αγάλματος του Ενδυμίωνος
Επί άρματος λευκού που τέσσαρες ημίονοι
πάλλευκοι σύρουν, με κοσμήματ' αργυρά,
φθάνω εκ Μιλήτου εις τον Λάτμον. Ιερά
τελών - θυσίας και σπονδάς - τω Ενδυμίωνι,
από την Αλεξάνδρειαν έπλευσα εν τριήρει πορφυρά.
Ιδού το άγαλμα. Εν εκστάσει βλέπω νυν
του Ενδυμίωνος την φημισμένην καλλονήν.
Ιάσμων κάνιστρα κενούν οι δούλοι μου· κ' ευοίωνοι
επευφημίαι εξύπνησαν αρχαίων χρόνων ηδονήν.
- Αριθμήστε τις παραγράφους του κειμένου. Κάθε ομάδα να συμπληρώσει τα κύρια νοήματα και τους τίτλους των παραγράφων, όπου λείπουν. Κάντε και ανάλογη ζωγραφιά.
- Διαβάστε το κείμενο (χωρίς τις λέξεις που λείπουν). Τι δεν γνωρίζουμε έτσι; Προσπαθήστε να ανακαλύψετε τις λέξεις που λείπουν.
- Εντόπισε και γράψε στο βιβλίο σου δύο γεγονότα που δείχνουν ότι η ιστορία είναι φανταστική
Ας χαλαρώσουμε τώρα με μια βόλτα στο φεγγάρι...
ΠΑΜΕ ΜΙΑ ΒΟΛΤΑ ΣΤΟ ΦΕΓΓΑΡΙ
Στίχοι: Νότης Περγιάλης και Γιώργος Εμιρζάς
Μουσική: Μάνος Χατζιδάκις
Εκτέλεση: Μελίνα Μερκούρη
Τρεις μέρες χώ , τρεις μέρες χώρισα από σένα
τρεις νύχτες μέ , τρεις νύχτες μένω μοναχή,
σαν τα πουλιά που στέκουν τώρα δακρυσμένα
όταν τα βρέ , όταν τα βρέχουν οι ουρανοί.
Διώξε τη λύπη, παλληκάρι
πάμε μια βόλτα στο φεγγάρι.
Πώς να βγω και, πώς να βγω και να περπατήσω
τα λόγια του, τα λόγια του να θυμηθώ;
με το φεγγάρι πώς, αχ πώς να τραγουδήσω
με το φεγγάρι πώς να παρηγορηθώ;
Δες το παρακάτω βίντεο και φαντάσου ότι είσαι εσύ αυτός που πατάει το πόδι του στη Σελήνη. Προσπάθησε να περιγράψεις το τοπίο που θα έβλεπες.
Κύρια εθνικά ονόματα
τρεις νύχτες μέ , τρεις νύχτες μένω μοναχή,
σαν τα πουλιά που στέκουν τώρα δακρυσμένα
όταν τα βρέ , όταν τα βρέχουν οι ουρανοί.
Διώξε τη λύπη, παλληκάρι
πάμε μια βόλτα στο φεγγάρι.
Πώς να βγω και, πώς να βγω και να περπατήσω
τα λόγια του, τα λόγια του να θυμηθώ;
με το φεγγάρι πώς, αχ πώς να τραγουδήσω
με το φεγγάρι πώς να παρηγορηθώ;
Δες το παρακάτω βίντεο και φαντάσου ότι είσαι εσύ αυτός που πατάει το πόδι του στη Σελήνη. Προσπάθησε να περιγράψεις το τοπίο που θα έβλεπες.
Κύρια εθνικά ονόματα
Τα κύρια ονόματα που φανερώνουν τόπο ή καταγωγή ονομάζονται εθνικά ονόματα. Αρχίζουν πάντα με κεφαλαίο γράμμα.
Κύρια ονόματα είναι:
-
τα ονόματα των ανθρώπων:
π.χ.: Θεοδώρα, Μαρία, Κατερίνα, Παπαδόπουλος, Φιλίππου -
τα ονόματα των μηνών και των ημερών
π.χ.: Μάρτιος, Ιούλιος, Τρίτη, Σάββατο -
τα ονόματα των γιορτών
π.χ.: Χριστούγεννα, Πάσχα, Θεοφάνια -
οι λέξεις: Χριστός, Παναγία, Θεός
και τα συνώνυμά τους: Πανάγαθος, Μεγαλόχαρη, Παντοδύναμος -
τα ονόματα των χωρών, των πόλεων και των δρόμων
π.χ.: Ελλάδα, Θεσσαλονίκη, Νέα Ραιδεστός, Ολυμπιάδος 2004 -
τα εθνικά ονόματα
π.χ.: Έλληνας, Άγγλος, Κερκυραίος, Ολλανδός (αλλά ελληνικός, αγγλικός) -
τα ονόματα νησιών, των βουνών, των ποταμών και των λιμνών
π.χ.: Ρόδος, Όλυμπος, Αξιός, Βόλβη -
τα ονόματα έργων τέχνης και λογοτεχνικών έργων
π.χ.: Παρθενώνας, Τζοκόντα, Ο Μικρός Πρίγκιπας, Άξιον Εστί
