ΤΟ ΣΠΙΤΙ ΜΟΥ

Ο Κωστής Παλαμάς (Πάτρα, 1859 - Αθήνα, 1943) ήταν ποιητής, πεζογράφος, θεατρικός συγγραφέας, ιστορικός και κριτικός της λογοτεχνίας. Θεωρείται ένας από τους σημαντικότερους Έλληνες ποιητές, με σημαντική συνεισφορά στην εξέλιξη και ανανέωση της νεοελληνικής ποίησης. Αποτέλεσε κεντρική μορφή της λογοτεχνικής γενιάς του 1880, πρωτοπόρος, μαζί με τον Νίκο Καμπά και τον Γεώργιο Δροσίνη, της αποκαλούμενης Νέας Αθηναϊκής (ή Παλαμικής) σχολής.

Ο Παλαμάς ήταν ένας από τους πολυγραφότερους Έλληνες λογοτέχνες και πνευματικούς ανθρώπους. Δημοσίευσε συνολικά σαράντα ποιητικές συλλογές καθώς και θεατρικά έργα, κριτικά και ιστορικά δοκίμια και βιβλιοκριτικές.

Πέθανε στις 27 Φεβρουαρίου του 1943, έπειτα από σοβαρή ασθένεια, 40 ημέρες μετά τον θάνατο της συζύγου του (τον οποίο δεν είχε πληροφορηθεί επειδή και η δική του υγεία ήταν σε κρίσιμη κατάσταση). 

Η οικία του Παλαμά στην Πάτρα σώζεται ως σήμερα, στην οδό Κορίνθου. Σήμερα στεγάζεται εκεί το Ίδρυμα Κωστή Παλαμά.

Το μεγαλύτερο όμως μέρος της ζωής του ταυτίζεται με τη διαμονή του στην Αθήνα. Στο σπίτι της οδού Ασκληπιού 3 έζησε για σαράντα χρόνια, από το 1896 έως το 1935, και για τον λόγο αυτόν, το "Ίδρυμα Κωστή Παλαμά" θεώρησε πρωταρχικό καθήκον του να έχει εκεί την έδρα του. Έτσι, τον Ιούνιο του 1969, αγόρασε διαμέρισμα στον τέταρτο όροφο της πολυκατοικίας που οικοδομήθηκε στον ίδιο χώρο.

 

 

Στην έδρα αυτή έγινε προσπάθεια να διαμορφωθεί ένα δωμάτιο, όπως ήταν το γραφείο του Παλαμά στο παλαιό σπίτι. Πράγματι η προσπάθεια του Ιδρύματος να αναπαρασταθεί ο χώρος του γραφείου του Παλαμά, με όσα αυθεντικά έπιπλα και αντικείμενα διασώζονται, υπήρξε άκρως επιτυχής και το αποτέλεσμα είναι υποβλητικό.

 

Το 1935, ο Κωστής Παλαμάς, σε μεγάλη πια ηλικία, αναγκάστηκε να μετακομίσει, μετά την έξωσή του από την προηγούμενη κατοικία του στην οδό Ασκληπιού αριθμός 3, όπου είχε ζήσει περισσότερα από σαράντα χρόνια (1894 - 1935), στο πλακιώτικο σπίτι της οδού Περιάνδρου 5. Στο σπίτι αυτό σ' ένα από τα δύο διαμερίσματα του δευτέρου ορόφου κατοικούσε ο Παλαμάς, η σύζυγός του Μαρία Βάλβη και η κόρη τους Ναυσικά, μοιραζόμενος το σπίτι και με άλλους ενοίκους. Σε αυτή την οικία, ο Παλαμάς έγραψε πολλά από τα ποιήματα και λογοτεχνήματά του. Η Οικία Κωστή Παλαμά στην Πλάκα είναι ένα διώροφο κτίριο που οικοδομήθηκε μέσα στη δεκαετία 1920 - 1930.

Έχει τα χαρακτηριστικά ενός νεοκλασικού αστικού σπιτιού του Μεσοπολέμου με τα ακροκέραμα του γείσου του και τις σιδεριές στα μπαλκόνια.

 

 

Στο σπίτι αυτό έζησε ο Παλαμάς τα τελευταία χρόνια της ζωής του κι άφησε την τελευταία του πνοή, εν μέσω γερμανικής Κατοχής, στις 27 Φεβρουαρίου 1943. Στην πάνδημη κηδεία του, πλήθος κόσμου συνέρρεε στο σπίτι της οδού Περιάνδρου και στους γύρω δρόμους για να συνοδέψει τον ποιητή στην τελευταία του κατοικία. Η νεκρώσιμη ακολουθία, χοροστατούντος του Αρχιεπισκόπου Αθηνών Δαμασκηνού, τελέστηκε στις 28 Φεβρουαρίου 1943 στο Α΄ Νεκροταφείο Αθηνών. Σήμερα, η Οικία Κωστή Παλαμά έχει χαρακτηριστεί ιστορικό διατηρητέο μνημείο. 

 

  Η ΚΗΔΕΙΑ ΤΟΥ ΠΑΛΑΜΑ

 

 

 

Ποια συναισθήματα σου δημιουργούνται ακούγοντας και διαβάζοντας το παρακάτω ποίημα του Κ. Παλαμά για το σπίτι που γεννήθηκε;

  

ΤΟ ΣΠΙΤΙ ΠΟΥ ΓΕΝΝΗΘΗΚΑ

Στίχοι: Κωστής Παλαμάς

Μουσική: Μιχάλης Τερζής

Πρώτη εκτέλεση: Διονύσης Θεοδόσης

Το σπίτι που γεννήθηκα κι ας το πατούν οι ξένοι

στοιχειό είναι και με προσκαλεί, ψυχή και με προσμένει.

Το σπίτι που γεννήθηκα ίδιο στην ίδια στράτα

στα μάτια μου όλο υψώνεται και μ' όλα του τα νιάτα.

Το σπίτι, ας του νοθέψανε το σχήμα και το χρώμα·

και ανόθευτο και αχάλαστο, και με προσμένει ακόμα.

Το σπίτι που γεννήθηκα κι ας το πατούν οι ξένοι

στοιχειό, και σαν απάτητο, με ζή και με προσμένει.

Το σπίτι που γεννήθηκα κι ας το πατούν οι ξένοι

στοιχειό είναι και με προσκαλεί, ψυχή και με προσμένει.

 

Παρατήρησε τις παρακάτω εικόνες. Με ποιο από τα σπίτια μοιάζει με αυτό που θα ήθελε να έχει ο ποιητής;







Δραστηριότητα:

Διάβασε το παρακάτω Τετράστιχο του Κ. Παλαμά και βρες κοινά στοιχεία με το ποίημα του μαθήματός μας

"Στην αργατιά, στη χωριατιά το χιόνι, η γρίπη, η πείνα, οι λύκοι,
ποτάμια, πέλαγα, στεριές, ξολοθρεμός και φρίκη.
Χειμώνας άγριος. Κι η φωτιά, καλοκαιριά στην κάμαρά μου.
Ντρέπομαι για τη ζέστα μου και για την ανθρωπιά μου."