Βασιλόπιτα ονομάζεται η καθιερωμένη πίτα που παρασκευάζεται από τους χριστιανούς παραμονές της Πρωτοχρονιάς και κόβεται (μοιράζεται) ακριβώς το μεταμεσονύκτιο που αλλάζει ο χρόνος.
Η Βασιλόπιτα παρασκευάζεται κυρίως από αλεύρι, αυγά, ζάχαρη, γάλα αναλόγου μεγέθους και είδους και είναι φουσκωτή, αφράτη και γλυκιά. Σε κάθε μέρος μέρη επικρατεί και άλλος τρόπος κατασκευής, με μπαχαρικά, σα γλύκισμα, αλμυρή κλπ.
Βασικό όμως κοινό γνώρισμα είναι ότι σε όλες θέτουν μέσα χρυσό νόμισμα (κωσταντινάτο) ή ασημένιο ή και απλό κοινό.
Στην ελληνική επαρχία θέτουν εντός, ανάλογα του εθίμου, τεμάχιο άχυρου, κληματόβεργας ή ελιάς ή, σε κτηνοτροφικές περιοχές, ένα μικρό κομμάτι τυρί που θα φέρει καλή τύχη στην παραγωγή.
Η Βασιλόπιτα κατά το ελληνικό έθιμο κόβεται σε οικογενειακή συγκέντρωση αμέσως με τον ερχομό του νέου έτους κυρίως μετά από φαγοπότι όπου και ακολουθεί χαρτοπαιξία «για το καλό του καινούργιου χρόνου». Έτσι στις 12.00 ακριβώς τα μεσάνυχτα με την αλλαγή του έτους σβήνουν τα φώτα και μετά ένα λεπτό ξανανάβουν ευχόμενοι και αντευχόμενοι όλοι «χρόνια πολλά» και «ευτυχισμένο το νέο έτος».
Τότε προσκομίζεται η Βασιλόπιτα στο τραπέζι όπου ο νοικοκύρης αφού την σταυρώσει με το μαχαίρι τρεις φορές αρχίζει να τη κόβει σε τριγωνικά κομμάτια προσφερόμενο σε κάθε ένα παριστάμενο μέλος της οικογένειας ή φίλων και συγγενών με πρώτο κομμάτι του σπιτιού (άλλοι του Χριστού της Παναγίας και του Άι Βασίλη) του σπιτονοικοκύρη της σπιτονοικοκυράς και των άλλων παρισταμένων κατά τάξη συγγένειας και ηλικία με τελευταίο το κομμάτι του φτωχού ή πάλι του σπιτιού ή σε αγροτικές οικογένειες των ζώων ή των σπαρτών, χωρίς βέβαια να λησμονούνται τυχόν μετανάστες, ασθενείς και άλλα πρόσωπα της οικογένειας που για διάφορους λόγους δεν παρίστανται.
Όποιος βρει το φλουρί θεωρείται ο τυχερός της χρονιάς και συνήθως ή παίρνει το φλουρί αν είναι αξίας (χρυσή λίρα ή νόμισμα αξίας) ή ο νοικοκύρης του δίνει ένα δώρο ή χρηματικό ποσό. Αν το φλουρί πέσει ανάμεσα σε δυο άτομα τότε συνήθως μοιράζονται την αξία του. Αν το φλουρί πέσει σε κομμάτι Χριστού, Παναγίας ή του Αγίου Βασιλείου, το ποσό αυτό δίνεται στην εκκλησία ενώ αν πέσει στο κομμάτι του φτωχού, το ποσό δίνεται σε κάποιον ζητιάνο, όπως ακριβώς συνέβη στο κείμενο του βιβλίου μας.
Η Βασιλόπιτα παρασκευάζεται κυρίως από αλεύρι, αυγά, ζάχαρη, γάλα αναλόγου μεγέθους και είδους και είναι φουσκωτή, αφράτη και γλυκιά. Σε κάθε μέρος μέρη επικρατεί και άλλος τρόπος κατασκευής, με μπαχαρικά, σα γλύκισμα, αλμυρή κλπ.
Βασικό όμως κοινό γνώρισμα είναι ότι σε όλες θέτουν μέσα χρυσό νόμισμα (κωσταντινάτο) ή ασημένιο ή και απλό κοινό.
Στην ελληνική επαρχία θέτουν εντός, ανάλογα του εθίμου, τεμάχιο άχυρου, κληματόβεργας ή ελιάς ή, σε κτηνοτροφικές περιοχές, ένα μικρό κομμάτι τυρί που θα φέρει καλή τύχη στην παραγωγή.
Η Βασιλόπιτα κατά το ελληνικό έθιμο κόβεται σε οικογενειακή συγκέντρωση αμέσως με τον ερχομό του νέου έτους κυρίως μετά από φαγοπότι όπου και ακολουθεί χαρτοπαιξία «για το καλό του καινούργιου χρόνου». Έτσι στις 12.00 ακριβώς τα μεσάνυχτα με την αλλαγή του έτους σβήνουν τα φώτα και μετά ένα λεπτό ξανανάβουν ευχόμενοι και αντευχόμενοι όλοι «χρόνια πολλά» και «ευτυχισμένο το νέο έτος».
Τότε προσκομίζεται η Βασιλόπιτα στο τραπέζι όπου ο νοικοκύρης αφού την σταυρώσει με το μαχαίρι τρεις φορές αρχίζει να τη κόβει σε τριγωνικά κομμάτια προσφερόμενο σε κάθε ένα παριστάμενο μέλος της οικογένειας ή φίλων και συγγενών με πρώτο κομμάτι του σπιτιού (άλλοι του Χριστού της Παναγίας και του Άι Βασίλη) του σπιτονοικοκύρη της σπιτονοικοκυράς και των άλλων παρισταμένων κατά τάξη συγγένειας και ηλικία με τελευταίο το κομμάτι του φτωχού ή πάλι του σπιτιού ή σε αγροτικές οικογένειες των ζώων ή των σπαρτών, χωρίς βέβαια να λησμονούνται τυχόν μετανάστες, ασθενείς και άλλα πρόσωπα της οικογένειας που για διάφορους λόγους δεν παρίστανται.
Όποιος βρει το φλουρί θεωρείται ο τυχερός της χρονιάς και συνήθως ή παίρνει το φλουρί αν είναι αξίας (χρυσή λίρα ή νόμισμα αξίας) ή ο νοικοκύρης του δίνει ένα δώρο ή χρηματικό ποσό. Αν το φλουρί πέσει ανάμεσα σε δυο άτομα τότε συνήθως μοιράζονται την αξία του. Αν το φλουρί πέσει σε κομμάτι Χριστού, Παναγίας ή του Αγίου Βασιλείου, το ποσό αυτό δίνεται στην εκκλησία ενώ αν πέσει στο κομμάτι του φτωχού, το ποσό δίνεται σε κάποιον ζητιάνο, όπως ακριβώς συνέβη στο κείμενο του βιβλίου μας.
Ενδεικτική συνταγή βασιλόπιτας (κέικ)
Συστατικά
- 600 γρ. ζάχαρη
- 600 γρ. αλεύρι
- 300 γρ. βούτυρο
- 300 γρ. γάλα κρύο
- 6 αβγά
- 3/4 κ.σ. κρεμόριο(άσπρη κρυσταλλική σκόνη)
- 3/4 κ.γ. σόδα μαγειρική
- 1 φλυτζανάκι κονιάκ
- 1 βανίλια
- ξύσμα πορτοκαλιού
Οδηγίες
- Χτυπάμε το βούτυρο μέχρι να ασπρίσει καλά και μετά ρίχνουμε τη ζάχαρη και τα δουλεύουμε καλά.
- Χωρίζουμε τα αβγά και ρίχνουμε τους κρόκους έναν ένα. Στη συνέχεια προσθέτουμε το μισό γάλα και μετά όλο το αλεύρι και τη βανίλια.
- Συνεχίζουμε ανακατεύοντας και προσθέτουμε το υπόλοιπο γάλα μέσα στο οποίο έχουμε βάλει το κρεμόριο και τα ασπράδια των αβγών, χτυπημένα μαρέγκα.
- Τελευταία προσθέτουμε τη σόδα με το κονιάκ και το ξύσμα.
- Βάζουμε σε βουτυρωμένη φόρμα και ψήνουμε για περίπου 1 ώρα στους 200°.
Για να είναι επιτυχής η προσπάθειά μας θα πρέπει να περάσουν τουλάχιστο 24 ώρες πριν να τη σερβίρουμε.
Εργασίες - Δραστηριότητες:
- Προσπάθησε να μετατρέψεις τις οδηγίες στην προστακτική του Αορίστου στον ενικό ή πληθυντικό αριθμό
- Να κλίνεις το επίθετο μαζί με το ουσιαστικό που βρίσκονται στην τελευταία χρωματισμένη σειρά
- Ψάξε και βρες και άλλα φαγητά ή γλυκά που σερβίρονται κατά τη διάρκεια των εορτών των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς
