Τετάρτη 10 Ιουνίου 2009

ΠΛΑΝΗΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ - ΕΡΜΗΣ

Το ηλιακό ή πλανητικό μας σύστημα, αποτελείται βασικά από τον Ήλιο, που συγκεντρώνει το 99,8% της όλης μάζας του και από τους εννέα πλανήτες, που συγκεντρώνουν το υπόλοιπο 0,13%. Αυτοί κατά σειρά απόστασης από τον Ήλιο είναι: ο Ερμής, η Αφροδίτη, η Γη, ο Άρης, ο Δίας, ο Κρόνος, ο Ουρανός, ο Ποσειδώνας και ο Πλούτωνας, που περιστρέφονται γύρω από τον Ήλιο μας πάνω σε ελλειπτικές τροχιές.


Αν αναφερθούμε ειδικότερα στην οικογένεια των πλανητών, θα παρατηρήσουμε ότι μπορούμε να τους χωρίσουμε σε δύο μεγάλες κατηγορίες:
Τους πλανήτες που παρουσιάζουν χαρακτηριστικά όμοια με αυτά της Γης, όπως είναι ο Ερμής, η Αφροδίτη, η Γη και ο Άρης, τους οποίους γι' αυτό τον λόγο ονομάζουμε γήινους ή εσωτερικούς πλανήτες, επειδή βρίσκονται πιο κοντά στον Ήλιο Οι πλανήτες αυτοί έχουν μικρή μάζα, μεγάλη πυκνότητα, σχετικά μικρές διαστάσεις και στερεή επιφάνεια με μεταλλική ή βραχώδη υφή.
Τους εξωτερικούς γίγαντες πλανήτες ή πλανήτες της οικογένειας του Διός, οι οποίοι έχουν μεγάλη μάζα και πολύ μεγαλύτερες διαστάσεις από τους γήινους πλανήτες, ενώ η πυκνότητα της ύλης τους μόλις που ξεπερνά εκείνη του ύδατος. Συνεπώς είναι τεράστιες αέριες σφαίρες, αποτελούμενες κυρίως από υδρογόνο και ήλιο. Στην κατηγορία αυτή ανήκουν οι πλανήτες Δίας, Κρόνος, Ουρανός και Ποσειδώνας.
Ο πλανήτης Πλούτωνας, ο μικρότερος απ' όλους τους πλανήτες, μοιάζει περισσότερο με τους γήινους πλανήτες. Και έχει μάζα το 1/400 της μάζας της Γης, ενώ απέχει από τον Ήλιο 40πλάσια απόσταση απ' όσο η Γη.

Όλοι όμως οι πλανήτες υπολείπονται σε μέγεθος του Ήλιου, που με τη σειρά του πάλι είναι πολύ μικρότερος άλλων γνωστών ήλιων του Σύμπαντος.


Ο Ερμής είναι ο πλανήτης που βρίσκεται πιο κοντά στον ήλιο αλλά και ο 2ος μικρότερος πλανήτης, ελάχιστα μόνο πιο μεγάλος από τον Πλούτωνα.

Ονομάστηκε έτσι από το όνομα του θεού Ερμή, ο οποίος ήταν ο αγγελιοφόρος των Θεών. Βρίσκεται σε απόσταση μικρότερη των 70 εκατομμυρίων χιλιομέτρων από τον Ήλιο.



Ο Ερμής βρίσκεται τόσο κοντά στον Ήλιο ώστε είναι πολύ δύσκολο να τον διακρίνουμε καθαρά από τη Γη. Ο Ερμής μπορεί να παρατηρηθεί μόνο, χαμηλά στον ουρανό, στις ώρες του λυκόφωτος (αυγή και ηλιοβασίλεμα).

Η ηλιακή του ημέρα (από ανατολή σε ανατολή) διαρκεί διπλάσιο χρόνο (176 γήινες ημέρες) απ' ότι το έτος του, αν και μια πλήρης περιστροφή γύρω από τον άξονά του διαρκεί 59 ημέρες, ενώ μια πλήρης περιφορά του γύρω από τον Ήλιο διαρκεί 88 μόνο ημέρες.

Οι εικόνες του Ερμή λήφθηκαν από το Mariner 10,

ο οποίος έκανε τρεις στενές προσεγγίσεις στον Ερμή το 1974 και το 1975, στέλνοντάς μας 10.000 περίπου φωτογραφίες καλύπτοντας το 57% του πλανήτη. Κατεγράφησαν θερμοκρασίες από -183 έως +187 βαθμούς Κελσίου και ενός ασθενούς μαγνητικού πεδίου. Ανάμεσα στα διάφορα χαρακτηριστικά της επιφάνειας ήταν και ένα τεράστιο λεκανοπέδιο που ονομάστηκε Λεκανοπέδιο των Θερμίδων (Caloris).



Εάν κοιτάξετε πολύ με το τηλεσκόπιο, μπορείτε να δείτε ότι ο Ερμής μοιάζει με το φεγγάρι, δεδομένου ότι έχει μια επιφάνεια γεμάτη από κρατήρες και ενδιάμεσα στρώματα ηφαιστειακής πλημμύρας (Maria).

Πράγματι, η επιφάνεια του είναι κυριολεκτικά σκαμμένη και παντού υπάρχουν κρατήρες από πτώσεις μετεωριτών. Αυτό οφείλεται κυρίως στη άμεση γειτνίασή του με τον Ήλιο. Η τεράστια βαρύτητα του Ήλιου προσελκύει μικρούς και μεγάλους μετεωρίτες και άλλους διαστημικούς βράχους, με αποτέλεσμα η επιφάνειά του να βομβαρδίζεται συνεχώς.




Η επιφάνειά του την ημέρα, λόγω της πολύ μικρής απόστασής του από τον Ήλιο, βρίσκεται σε θερμοκρασίες τέτοιες που λιώνουν ακόμη και τα μέταλλα, ενώ την νύχτα παγώνει από το κρύο λόγω της έλλειψης οποιασδήποτε ατμόσφαιρας. Ο Ερμής έχει πολύ λεπτή ατμόσφαιρα, με το οξυγόνο και το Ήλιο σε μεγάλη αναλογία, περίπου 40% το καθένα.

Χωρίς ατμόσφαιρα γύρω του, δεν υπάρχει προστασία ούτε από τη ζέστη, ούτε από το κρύο. Έτσι στο αφήλιο του οι θερμοκρασίες το μεσημέρι, στην επιφάνεια του, φθάνουν σε 285 βαθμούς Κελσίου, ενώ στο περιήλιο φθάνουν σε 430 βαθμούς Κελσίου. Στην παρακάτω εικόνα εμφανίζεται ο Ερμής, όπως φαίνεται από το Ραδιοτηλεσκόπιο VLA και καταγράφεται η θερμοκρασία της επιφάνειάς του. Το σκούρο κόκκινο χρώμα έχει πάνω από 400 βαθμούς Κελσίου και το γαλαζοκίτρινο λιγότερους βαθμούς.


Για σύγκριση η μέγιστη θερμοκρασία που έχει καταγραφεί ποτέ στην επιφάνεια της Γης είναι 57,7 βαθμοί Κελσίου στη Λιβύη, τον Σεπτέμβριο του 1922. Αντίθετα οι νύχτες του Ερμή είναι ιδιαίτερα παγερές και ξεπερνούν τους 180 βαθμούς Κελσίου κάτω από το μηδέν. Στον Ερμή βρέθηκε ότι έχει ένα μικρό μαγνητικό πεδίο, περίπου το 1% της Γης. Δεν γνωρίζουμε αν παράγεται από τον πυρήνα ή το μαγνητισμό του φλοιού. Η πυκνότητα του Ερμή πάντως υπονοεί ότι έχει έναν πυρήνα από σίδηρο και νικέλιο.
Η μοίρα πάντως του Ερμή είναι διαγεγραμμένη από τώρα. Αφού σε πέντε περίπου δισεκατομμύρια χρόνια από σήμερα, όταν ο Ήλιος θα αρχίσει να διογκώνεται μετατρεπόμενος σε κόκκινο γίγαντα, η επιφάνειά του θα φτάσει τον Ερμή και θα τον εξαερώσει.