Από την αρχαία Ελλάδα κατά τον Α' και Β' Αποικισμό, Έλληνες δημιούργησαν εστίες δίνοντας τη σφραγίδα του πολιτισμού τους σε πολλά μέρη του τότε γνωστού κόσμου.
Σε διάφορα μέρη του κόσμου κατοικούν Έλληνες εδώ και πάρα πολλούς αιώνες.
Αυτοί βέβαια γεννήθηκαν και μεγάλωσαν εκεί, όπως και οι πρόγονοί τους. Το ελληνικό στοιχείο όμως επιβίωσε μέσα τους και κράτησε "ζωντανό"το δέσιμο τους με την Ελλάδα. Οι Έλληνες αυτοί δεν ανήκουν στους Έλληνες της διασποράς, αφού δεν είναι μετανάστες ούτε παλιών ούτε νεώτερων μετακινήσεων.
Τέτοιες εστίες βρίσκουμε σε πολλά μέρη του κόσμου, όπως στην Κάτω Ιταλία(Καλαβρία), στην Αίγυπτο, στην Αρμενία και στις γύρω περιοχές του Εύξεινου Πόντου, όπως ακόμα και στην Αλβανία, τη Βουλγαρία, στην Τουρκία και στις χώρες της Μέσης Ανατολής.
Οι κάτοικοι αυτοί διατηρούν πολλά στοιχεία της ελληνικής τους ταυτότητας, παρότι δεν έχουν σχέσεις και επαφές με την Ελλάδα. Η γλώσσα π. χ. διατηρείται από τις αρχαίες διαλέκτους και δε μοιάζει πολύ με τη σύγχρονη ελληνική.
Κατά την αρχαιότητα ονομαζόταν Καλαβρία η νοτιοανατολική Χερσόνησος της Νοτίου Ιταλίας που κείται μεταξύ του Κόλπου του Τάραντα και της Αδριατικής θάλασσας.
Η χερσόνησος αυτή αποτέλεσε από πολύ νωρίς τμήμα της κατά την αρχαιότητα Μεγάλης Ελλάδας, μεταξύ δε των πολλών αποικιών, τις οποίες περιελάμβανε ήτανε ο Τάρας, το Βρουνδούσιο
ν, η Καλλίπολη, η Ουθία, ο Υδρούς και η Λουπία.Από την ελληνική εποχή και ως τα βαθιά χρόνια της ρωμαϊκής εποχής και μετά το τέλος της βυζαντινής εποχής, ήταν η ελληνική γλώσσα από τις περισσότερες ομιλούμενες γλώσσες της Νότιας Ιταλίας.
Μερικά ελληνόφωνα χωριά, που ακόμα και οι επιγραφές δρόμων φέρουν δύο γλώσσες είναι: Roghudi, Chorio di Roghudi, Roccaforte del Greco, Condofuri, Galliciano, Bova,Gerace, Ressegiata delle Bombarde, Largo delle Tre Chiese, όπου οι ηλικιωμένοι κάτοικοι μιλούν ακόμα γκρεκάνικο ελληνικά και λόγω της απομόνωσης των χωριών τους κρατούν με τραγούδια και χορούς ζωηρή την ελληνική παράδοση, που τώρα η ελληνική γλώσσα είναι των γιορτών και της ποίησης, ακόμα και για τους νέους που ανακάλυψαν την πολιτιστική τους παράδοση, που πρέπει μα κάθε δυνατότητα να προωθηθεί, αντί να εξαφανιστεί με την πάροδο του χρόνου.
Δες ένα απόσπασμα από τραγούδι στη γλώσσα των Ελλήνων της Καλαβρίας
I glossama en ecchi na petheni. [H γλώσσα μου δεν αξίζει να πεθάνει.]
O pappumma viata mu leghi [Ο παππούς μου πάντα μου λέγει ]
ti sta keru dicatu [ότι στους καιρούς τούς δικούς του]
ti glossa ti eplatega [η γλώσσα που μιλούσαν]
.... ΚΛΙΚ
Εμφανή είναι και τα στοιχεία τα αρχιτεκτονικά, τα ήθη και έθιμα, η ενδυμασία κλπ και σε κάποιες περιπτώσεις αρχαιοελληνικές λατρευτικές συνήθειες.
Το ελληνικό κράτος και εδώ προσπαθεί να ενισχύσει τους δεσμούς με τους κατοίκους αυτών των περιοχών
Η Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου ήταν επίσης μια από τις αρχαίες ελληνικές εστίες.
Η βιβλιοθήκη της, με την πλουσιότερη συλλογή χειρόγραφων βιβλίων της αρχαιότητας, καταστράφηκε το 48 π. Χ. στερώντας από τον πολιτισμό τουλάχιστο 40.000 παπύρους με πλούσια ακαδημαϊκή κληρονομιά. Η σύγχρονη βιβλιοθήκη διαθέτει μεγάλη συλλογή από ελληνορωμαϊκή εποχή όπως αγάλματα, κοσμήματα, μούμιες, σαρκοφάγους κ. ά.
Στην Αλεξάνδρεια υπάρχει και το σπίτι του Καβάφη του μεγάλου αυτού ποιητή, που περιλαμβάνει διάφορα αντικείμενα του ποιητή, έπιπλα και φωτογραφίες του.
Η Έφεσος ήταν ακόμα μια από τις μεγάλες αρχαίες ελληνικές αποικίες. Βρισκόταν στα παράλια της Μικράς Ασίας και μεγάλο οικονομικό κέντρο της εποχής. Η Έφεσος ήταν πόλη αφιερωμένη στην Άρτεμη. Η πόλη είχε στην αρχή ένα μικρό ναό, που αργότερα καταστράφηκε, για να κτιστεί το μεγαλόπρεπο Αρτεμίσιο, που η κατασκευή του κράτησε 120 χρόνια. Ο ναός αυτός, ένα από τα επτά θαύματα του αρχαίου κόσμου, ήταν το μεγαλύτερο οικοδόμημα της Ιωνίας. Τώρα απομένουν μόνο ερείπια της αρχαίας πόλης και του ναού, που τα περισσότερα έχουν έρθει στο φως από τις ανασκαφές, όπως ερείπια θεάτρου, της βιβλιοθήκης του Κέλσου, το ωδείο, το γυμνάσιο, τα λουτρά κλπ
Το 1989 στη Μαριούπολη της Ουκρανίας ιδρύθηκε ο πρώτος ελληνικός σύλλογος. Στόχοι του η αναγέννηση της ελληνικής διαλέκτου της Μαριούπολης και η εκμάθηση της νέας ελληνικής γλώσσας. Το 1991 ιδρύθηκε το Κολέγιο Ανθρωπιστικών Σπουδών, που εξελίχτηκε σε Ινστιτούτο. Από τον Οκτώβριο του 1996 άρχισε να λειτουργεί στη Μαριούπολη το Ελληνικό Προξενείο. Σήμερα, στα 23 σχολεία της περιοχής διδάσκεται η ελληνική γλώσσα
Γενικό Προξενείο της Ελλάδος στη Μαριούπολη ΚΛΙΚ
