Οι τέσσερις πρώτες ημέρες της Μεγάλης Εβδομάδας μας προετοιμάζουν πνευματικά για το θείο δράμα και οι Ακολουθίες ονομάζονται «Ακολουθίες του Νυμφίου».
Μεγάλη Δευτέρα (Κυριακή Βαΐων βράδυ):
Την Μεγάλη Δευτέρα κυριαρχούν δύο γεγονότα:
α) Η ζωή του Ιωσήφ του 11ου γιου του Πατριάρχη Ιακώβ, του ονομαζόμενου Παγκάλου, δηλαδή του ωραίου στο σώμα και την ψυχή. Ο Ιωσήφ προεικονίζει με την περιπέτειά του (που πουλήθηκε σκλάβος στην Αίγυπτο) τον ίδιο τον Χριστό και το πάθος Του.
β) Το περιστατικό της άκαρπης συκιάς που ξέρανε ο Χριστός (Ματθ. 21, 18-22): Συμβολίζει την Συναγωγή των Εβραίων και γενικά την ζωή του Ισραηλιτικού λαού που ήταν άκαρποι από καλά έργα.
Την Μεγάλη Δευτέρα κυριαρχούν δύο γεγονότα:
α) Η ζωή του Ιωσήφ του 11ου γιου του Πατριάρχη Ιακώβ, του ονομαζόμενου Παγκάλου, δηλαδή του ωραίου στο σώμα και την ψυχή. Ο Ιωσήφ προεικονίζει με την περιπέτειά του (που πουλήθηκε σκλάβος στην Αίγυπτο) τον ίδιο τον Χριστό και το πάθος Του.
β) Το περιστατικό της άκαρπης συκιάς που ξέρανε ο Χριστός (Ματθ. 21, 18-22): Συμβολίζει την Συναγωγή των Εβραίων και γενικά την ζωή του Ισραηλιτικού λαού που ήταν άκαρποι από καλά έργα.
Η Μεγάλη Δευτέρα έτσι φέρνει στο νου μας τις δύο Διαθήκες, την Παλαιά και την Καινή.
Από την Παλαιά Διαθήκη θυμόμαστε τον πάγκαλο Ιω
σήφ, 11ο γιο του Ιακώβ.
Αυτόν ο οποίος πουλήθηκε από τα αδέρφια του ως δούλος στην Αίγυπτο, συκοφαντήθηκε από την γυναίκα ενός αξιωματούχου, απέφυγε την αμαρτία στην οποία αυτή τον προκαλούσε και ας βγήκε στο δρόμο γυμνός, φυλακίστηκε, και στο τέλος δικαιώθηκε από τον Θεό, ο οποίος τον κατέστησε πρωθυπουργό της Αιγύπτου.
Όπλα του Ιωσήφ η πίστη, η άρνηση των τριών μεγάλων αμαρτιών της τότε, αλλά και της συγχρόνου εποχής, της φιλαυτίας, της φιληδονίας και της φιλοδοξίας.
Λειτουργεί ανατρεπτικά ο Ιωσήφ και δεν κάμει ό,τι κάμουν οι άλλοι, οι πολλοί, όχι από εγωισμό, αλλά από αγάπη και εμπιστοσύνη στο θέλημα του Θεού.
Υπομένει ως το τέλος και σώζεται και δοξάζεται από Αυτόν που βλέπει τις ανθρώπινες καρδιές και «νέμει το άφθαρτον στέφος» (Κοντάκιον της ημέρας).
Θυμόμαστε όμως και την Καινή Διαθήκη και το γεγονός της ξηρανθείσης συκής.
Ο Κύριός μας Ιησούς Χριστός, ολίγον προ του Πάθους Του, πεινά.
Βλέπει μία συκιά, η οποία εξωτερικά μεν είναι όμορφη, με πλούσιο φύλλωμα, δεν έχει όμως κανέναν καρπό.
Ο Κύριος της λέει ότι δεν θα ξανακάνει καρπό και η συκιά ξεραίνεται αμέσως.
Η Εκκλησία μας επισημαίνει ότι ο καθένας μας μπορεί να βρεθεί σ’ αυτή τη θέση, καθώς το «φαίνεσθαι», η εξωτερική μας εμφάνιση, τα προσόντα μας, η κοινωνική μας θέση και υπόληψη, αν δεν συνοδεύονται από εσωτερικά έργα, από την ταπείνωση, την αγάπη, την εμπιστοσύνη μας στο θέλημα του Θεού, μας καθιστούν άκαρπους.
Από την Παλαιά Διαθήκη θυμόμαστε τον πάγκαλο Ιω
σήφ, 11ο γιο του Ιακώβ.Αυτόν ο οποίος πουλήθηκε από τα αδέρφια του ως δούλος στην Αίγυπτο, συκοφαντήθηκε από την γυναίκα ενός αξιωματούχου, απέφυγε την αμαρτία στην οποία αυτή τον προκαλούσε και ας βγήκε στο δρόμο γυμνός, φυλακίστηκε, και στο τέλος δικαιώθηκε από τον Θεό, ο οποίος τον κατέστησε πρωθυπουργό της Αιγύπτου.
Όπλα του Ιωσήφ η πίστη, η άρνηση των τριών μεγάλων αμαρτιών της τότε, αλλά και της συγχρόνου εποχής, της φιλαυτίας, της φιληδονίας και της φιλοδοξίας.
Λειτουργεί ανατρεπτικά ο Ιωσήφ και δεν κάμει ό,τι κάμουν οι άλλοι, οι πολλοί, όχι από εγωισμό, αλλά από αγάπη και εμπιστοσύνη στο θέλημα του Θεού.
Υπομένει ως το τέλος και σώζεται και δοξάζεται από Αυτόν που βλέπει τις ανθρώπινες καρδιές και «νέμει το άφθαρτον στέφος» (Κοντάκιον της ημέρας).
Θυμόμαστε όμως και την Καινή Διαθήκη και το γεγονός της ξηρανθείσης συκής.
Ο Κύριός μας Ιησούς Χριστός, ολίγον προ του Πάθους Του, πεινά.
Βλέπει μία συκιά, η οποία εξωτερικά μεν είναι όμορφη, με πλούσιο φύλλωμα, δεν έχει όμως κανέναν καρπό.
Ο Κύριος της λέει ότι δεν θα ξανακάνει καρπό και η συκιά ξεραίνεται αμέσως.
Η Εκκλησία μας επισημαίνει ότι ο καθένας μας μπορεί να βρεθεί σ’ αυτή τη θέση, καθώς το «φαίνεσθαι», η εξωτερική μας εμφάνιση, τα προσόντα μας, η κοινωνική μας θέση και υπόληψη, αν δεν συνοδεύονται από εσωτερικά έργα, από την ταπείνωση, την αγάπη, την εμπιστοσύνη μας στο θέλημα του Θεού, μας καθιστούν άκαρπους.
Τη Μεγάλη Δευτέρα αρχίζει πιο αυστηρή νηστεία. Στην Καστοριά αλλά και σε πολλές άλλες περιοχές τη Μεγάλη Δευτέρα, τη Μεγάλη Τρίτη και τη Μεγάλη Τετάρτη δεν έτρωγαν τίποτα, μόνο λίγο νερό έπιναν, κυρίως οι κοπέλες, γιατί πίστευαν πως της νηστικής καρδιάς πιάνει η ευχή και έτσι θα έβρισκαν γαμπρό αλλά και για να είναι έτοιμοι για τη θεία κοινωνία της Μεγάλης Πέμπτης
Επίσης αυτή τη μέρα αρχίζουν και οι προετοιμασίες για τον εορτασμό του Πάσχα. Έτσι τη Μεγάλη Δευτέρα, κυρίως στα χωριά, ασπρίζουν τοίχους και αυλές με ασβέστη, βάφουν κόκκινες τις γλάστρες και φυτεύονται διάφορα λουλούδια
