Η διαφήμιση από τα πολύ παλιά χρόνια αποτελούσε πάντα το μεγαλύτερο "όπλο" των εταιρειών στην προώθηση των προϊόντων τους. Τα ραδιόφωνα, οι τηλεοράσεις και τα περιοδικά ήταν πάντα γεμάτα από αυτές.
Στις μέρες μας η διαφήμιση παρουσιάζεται παντού: στις εφημερίδες, στα περιοδικά, στο ραδιόφωνο, στην τηλεόραση, στο διαδίκτυο, στους τοίχους(αφίσες)
Η διαφήμιση πληροφορεί και ενημερώνει για τα προϊόντα που υπάρχουν στην αγορά. Βέβαια το κάνει τις περισσότερες φορές ελκυστικά για να πείσει τον καταναλωτή να τα αγοράσει. Άραγε λέει την αλήθεια; Ή μήπως προβάλλει μόνο τα πλεονεκτήματα ενός προϊόντος και δεν αναφέρεται καθόλου στα τυχόν μειονεκτήματα;
Ο σωστός αγοραστής θα πρέπει να καταλάβει τα "κόλπα" της κάθε διαφήμισης.
Η διαφήμιση συνήθως αποτελείται:
- από μια εικόνα(αν είναι έντυπη η διαφήμιση)
- από το όνομα του προϊόντος
- από το όνομα της κατασκευαστικής εταιρείας(φίρμα ή μάρκα)
- από ένα "σλόγκαν" δηλαδή μια λιγόλογη φράση που την καταλαβαίνουμε αμέσως, έξυπνη, διασκεδαστική ή εντυπωσιακή, εύκολη για να την απομνημονεύσουμε και να την επαναλάβουμε.
- από ένα κείμενο που σχολιάζει ή περιγράφει το προϊόν(περιγραφικό κείμενο)
- από ένα σύντομο σκετς παιγμένο από ηθοποιούς ή τραγουδιστές ή απλούς ανθρώπους που συνήθως είναι όμορφοι, πετυχημένοι και ευτυχισμένοι.
Έτσι όπως καταλαβαίνουμε κάθε διαφήμιση έχει και θετικά αλλά και αρνητικά στοιχεία.
Στα θετικά θα μπορούσαμε να αναφέρουμε :
- Ενημερώνει, γνωστοποιεί, πληροφορεί τους καταναλωτές για τα προσφερόμενα προϊόντα.
- Προκαλεί άμιλλα και συναγωνισμό ανάμεσα στις βιομηχανίες και στους παραγωγούς προϊόντων, με συνέπεια να βελτιώνεται η ποιότητα τους.
- Δημιουργεί νέα επαγγέλματα (μακετίστες, σχεδιαστές, διαφημιστές, διαφημιστικά γραφεία, αφισοκολλητές).
- Καταπολεμά την ανεργία, γιατί απασχολεί πολλούς ανθρώπους.
- Η άμιλλα και ο συναγωνισμός μειώνει τις τιμές των προϊόντων, γιατί έχουν μεγαλύτερη ζήτηση .
- Αναπτύσσεται το εμπόριο.
- Τονώνεται η εθνική οικονομία, γιατί αυξάνεται η παραγωγικότητα.
- Αυξάνονται οι πωλήσεις.
- Βοηθά το καταναλωτικό κοινό στην εκλογή των προϊόντων
- Οι κρατικές διαφημίσεις αποτρέπουν από βλαβερές για την υγεία συνήθειες (τσιγάρο, ναρκωτικά), ενημερώνουν για κινδύνους (AIDS, κλπ.) και προτείνουν μέτρα πρόληψης.
Και βέβαια στα αρνητικά:
- Περιορίζει την ελευθερία της βούλησης και της σκέψης , γιατί δέχεται τις συνεχείς πιέσεις της διαφήμισης. Έτσι ο άνθρωπος χάνει την πρωτοβουλία του, γίνεται εξωκατευθυνόμενος, γιατί άλλοι αποφασίζουν γιʹ αυτόν. Η διαφήμιση αλλοτριώνει τον άνθρωπο.
- Ο άνθρωπος ωθείται στην υπερκατανάλωση, γιατί επηρεάζεται από τη γνωστοποίηση νέων προϊόντων και καταναλώνει περισσότερα από τις ανάγκες του τις πραγματικές.
- Εξαπατά τον καταναλωτή η συνεχής διαφήμιση, για την ποιότητα του διαφημιζόμενου προϊόντος.
- Δημιουργεί στον άνθρωπο επιθυμίες, από τις οποίες ένα μεγάλο μέρος είναι άσχετες με τις πραγματικές του ανάγκες.
- Η διαφήμιση αυξάνοντας τις επιθυμίες προκαλεί άγχος, ένταση προσπαθειών για πραγμάτωση τους, η οποία όταν δεν πραγματοποιηθεί, οδηγεί τον άνθρωπο στη βία, τα ναρκωτικά, το έγκλημα ή στη διαταραχή της ψυχικής ισορροπίας.
- Διογκώνει τις ατομικές ανάγκες με την προβολή πολλών υλικών αγαθών σε βάρος των κοινωνικών αναγκών (σχολείων, νοσοκομείων, βιβλιοθηκών, κέντρων νεότητας, αθλητικών χώρων κλπ.).
- Αναπτύσσει την υλιστική τάση και αντίληψη, με συνέπεια ο άνθρωπος να στρέφεται στη διαρκή συσσώρευση υλικών αγαθών.
- Η διαφήμιση έχει μεγάλο οικονομικό κόστος, το οποίο πληρώνει τελικά ο καταναλωτής με την αύξηση των τιμών των προϊόντων.
- Προβάλλει και επιβάλλει νέα πρότυπα ζωής και νέες αξίες.
- Η ζωή τυποποιείται σύμφωνα με τα προβαλλόμενα πρότυπα.
- Η συνεχής «πλύση εγκεφάλου», που υφίσταται το άτομο από τα διαφημιστικά μηνύματα , το συνηθίζει να δέχεται αδιαμαρτύρητα ότι του "πλασάρουν" με αποτέλεσμα να γίνει ένα άβουλο όν
- Η διαφήμιση ωραιοποιεί τη ζωή , γιατί καλύπτει τις άσχημες πλευρές της και τις δυσκολίες της και τονίζει τις καλές. Διαστρεβλώνει την αλήθεια και παρουσιάζει στον άνθρωπο έναν εξωπραγματικό, πλαστό και φανταστικό κόσμο. Έτσι στο νέο δημιουργεί ψεύτικες εντυπώσεις για τη ζωή και τις ανθρώπινες σχέσεις με τις τεχνητές υπερβολές της.
- Πνευματική καταπίεση, γιατί ναρκώνεται η σκέψη. Ο άνθρωπος χάνει την ελευθερία της βούλησης , μετατρέπεται σε παθητικό δέκτη , με συνέπεια να αδρανοποιείται πολιτικά και κοινωνικά.
