Επειδή οι Βυζαντινοί πίστευαν πολύ στην αξία της εκπαίδευσης γι αυτό και από τον 5ο αιώνα λειτούργησε στην Πόλη το Πανδιδακτήριο, κυρίως για την καλλιέργεια των νομικών σπουδών.
Αλλά και άλλες μεγάλες πόλεις συνέχιζαν να είναι κέντρα ελληνικής παιδείας.
Τον 7ο αιώνα ιδρύθηκαν εκκλησιαστικές σχολές για τη μόρφωση των ιερέων, ενώ λειτούργησαν και δημόσιες σχολές που έδιναν θεολογική και κοινωνική μόρφωση.
Στην περίοδο της εικονομαχίας, η εκπαίδευση δοκιμάστηκε, στην επόμενη όμως περίοδο, αυτή των Μακεδόνων γνώρισε μεγάλη ανάπτυξη.
Η ανώτατη μόρφωση δινόταν στο πανεπιστήμιο της Μαγναύρας ενώ κληρικοί κατόρθωσαν να συνδυάσουν την εκκλησιαστική παιδεία με τα αρχαία ελληνικά συγγράμματα.
Ιδιαίτερη προσωπικότητα της εποχής ήταν ο πατριάρχης Φώτιος.
Τα μαθήματα που διδάσκονταν ήταν η αριθμητική, η γεωμετρία, η μουσική, η αστρονομία, η φιλοσοφία, η ρητορική και τα νομικά. Μάλιστα ορισμένοι σπουδαστές μάθαιναν και ξένες γλώσσες.
Οι σπουδαστές μελετούσαν στις βιβλιοθήκες, όπου υπήρχαν και εργαστήρια για αντιγραφές βιβλίων. Μάλιστα στην Κωνσταντινούπολη λειτουργούσε βιβλιοθήκη με 100.000 τόμους βιβλίων. Μεγάλη βιβλιοθήκη υπήρχε και στη μονή Παντοκράτορος όπου υπήρχε και ιατρική σχολή.
Και βέβαια όταν μιλάμε για βιβλία εννοούμε χειρόγραφα μια και το υλικό που κατασκευάζονταν τα βιβλία ήταν ο πάπυρος.
Αργότερα μετά την επέκταση των Αράβων και τη δυσκολία εισαγωγής πάπυρου από την Αίγυπτο χρησιμοποιήθηκε περισσότερο η περγαμηνή, που κατασκευάζονταν από δέρμα ζώων.
Τα πρώτα βιβλία ήταν "ειλητάρια"δηλαδή μακρόστενα φύλλα που τυλίγονταν σε ρολό. Αργότερα κατασκευάζονταν "τετράδια" από λίγα διπλωμένα φύλλα, που σιγά σιγά έγιναν περισσότερα, ώστε τα βιβλία να πάρουν τη μορφή τόμων. Το χαρτί έγινε γνωστό τον 11ο αιώνα. Στην αρχή εισάγονταν από την Κίνα και από το 13ο αιώνα φτιάχνονταν και στο Βυζάντιο από βαμβάκι ή λινάρι. Η τιμή των βιβλίων ήταν ιδιαίτερα ακριβή όταν ήταν εικονογραφημένα, αφού αυτή η δουλειά απαιτούσε ταλέντο ζωγράφων, χρειάζονταν πολύ χρόνο και η αμοιβή τους ήταν υψηλή.
Αργότερα μετά την επέκταση των Αράβων και τη δυσκολία εισαγωγής πάπυρου από την Αίγυπτο χρησιμοποιήθηκε περισσότερο η περγαμηνή, που κατασκευάζονταν από δέρμα ζώων.
Τα πρώτα βιβλία ήταν "ειλητάρια"δηλαδή μακρόστενα φύλλα που τυλίγονταν σε ρολό. Αργότερα κατασκευάζονταν "τετράδια" από λίγα διπλωμένα φύλλα, που σιγά σιγά έγιναν περισσότερα, ώστε τα βιβλία να πάρουν τη μορφή τόμων. Το χαρτί έγινε γνωστό τον 11ο αιώνα. Στην αρχή εισάγονταν από την Κίνα και από το 13ο αιώνα φτιάχνονταν και στο Βυζάντιο από βαμβάκι ή λινάρι. Η τιμή των βιβλίων ήταν ιδιαίτερα ακριβή όταν ήταν εικονογραφημένα, αφού αυτή η δουλειά απαιτούσε ταλέντο ζωγράφων, χρειάζονταν πολύ χρόνο και η αμοιβή τους ήταν υψηλή.
Από τις γυναίκες μόνο οι κόρες πλούσιων οικογενειών μπορούσαν να σπουδάσουν, με ιδιωτικούς βέβαια δασκάλους, στο σπίτι αφού δεν επιτρέπονταν τα κορίτσια να πηγαίνουν σχολείο. Πολλές γυναίκες μάλιστα διακρίθηκαν με την επιμονή τους στα γράμματα.
Στην περίοδο των Παλαιολόγων η εκπαίδευση παρουσίασε σημαντική ανάπτυξη. Οι τελευταίοι Βυζαντινοί σοφοί κατόρθωσαν να διασώσουν αρχαία ελληνικά συγγράμματα και να τα μεταφέρουν στη Δύση, από όπου διαδόθηκαν σε όλη την ανθρωπότητα. Ο πιο σημαντικός Έλληνας λόγιος που είχε καταφύγει στην Ιταλία αρκετά χρόνια πριν την πτώση της Πόλης ήταν ο Μανουήλ Χρυσολωράς, που δίδαξε αρχαία ελληνικά στο πανεπιστήμιο της Φλωρεντίας. Άλλοι σπουδαίοι λόγιοι ήταν ο επίσκοπος Βησσαρίων, ο Γεώργιος Τραπεζούντιος, ο Κωνσταντίνος Λάσκαρης κ. ά.
