Οι τρεις επιφανείς άγιοι και θεολόγοι της χριστιανικής θρησκείας, προστάτες των γραμμάτων και των μαθητών, ο Ιωάννης ο Χρυσόστομος, ο Βασίλειος ο Μέγας και ο Γρηγόριος ο Ναζιανζηνός.Αναδείχθηκαν οι πιο σημαντικοί εκκλησιαστικοί πατέρες και άγιοι. Η σοφία και η δράση τους έδωσε σ' αυτούς τον τίτλο των μεγίστων φωστήρων, όπως ψέλνεται και στο τροπάριό τους : «Τους τρεις μεγίστους φωστήρας της τρισηλίου θεότητος...».
Και οι τρεις έδειξαν υποδειγματική προσήλωση στη χριστιανική θρησκεία κι η ζωή τους ήταν γεμάτη από τους αγώνες τους γι' αυτή. Τα συγγράμματά τους, αλλά και η προφορική τους διδασκαλία έδωσαν δόξα και αίγλη στη χριστιανική παιδεία.Για τη σοφία τους και τη χριστιανική τους ζωή, η ορθόδοξη Εκκλησία τους ονόμασε αγίους και γιορτάζουν ο καθένας ξεχωριστά. Αλλά επειδή δημιουργήθηκε μια διαφωνία μεταξύ των χριστιανών για το ποιος από τους τρεις πρόσφερε τα περισσότερα, αποφασίστηκε και καθιερώθηκε από τα τέλη του ια' αιώνα να υπάρχει και για τους τρεις μια κοινή γιορτή στις 30 Ιανουαρίου κάθε έτους. Κι επειδή είναι και προστάτες των γραμμάτων, καθιερώθηκε αυτή η γιορτή να είναι και γιορτή των γραμμάτων και της ελληνοχριστιανικής παιδείας. Η καθιέρωση αυτή έγινε το 1842, μετά την απελευθέρωση από τον τουρκικό ζυγό, από τη σύγκλητο του πανεπιστήμιου Αθηνών. Η γιορτή αυτή επεκτάθηκε και στα γυμνάσια και στα δημοτικά σχολεία που την ημέρα αυτή αργούν και οργανώνουν διάφορες εκδηλώσεις και τελετές στη μνήμη των Αγίων.
Μέγας Βασίλειος
Ο Μέγας Βασίλειος γεννήθηκε στην Καισάρεια της Καππαδοκίας από οικογένεια χριστιανική. Ο πατέρας του ήταν ρήτορας. Η μητέρα του Εμμέλεια ήταν από τις πιο μορφωμένες και ενάρετες γυν
αίκες της εποχής. Από τέτοιους γονείς έλαβε ο Βασίλειος τη χριστιανική του ανατροφή και τη φροντίδα για τη μόρφωσή του. Σπούδασε πρώτα στην Καισάρεια έπειτα στην Κωνσταντινούπολη τη θεολογία και τα νομικά και αργότερα στην Αθήνα. Πέντε χρόνια στην Αθήνα διδάχτηκε πολλές επιστήμες. Τότε συνδέθηκε με βαθιά φιλία με τον συσπουδαστή του Γρηγόριο Ναζιανζηνό Αργότερα πήγε στα μέρη όπου έζησε ο Χριστός και ζούσε μοναχική ζωή, προσευχόμενος. Γυρίζοντας στην πατρίδα του με δικά του χρήματα έχτισε γηροκομείο, νοσοκομείο και άλλα ιδρύματα, δείχνοντας την αγάπη του στους ανθρώπους φροντίζοντάς τους μέχρι το θάνατό του. Έγραψε πολλά συγγράμματα και ονομάστηκε¨Μέγας".
αίκες της εποχής. Από τέτοιους γονείς έλαβε ο Βασίλειος τη χριστιανική του ανατροφή και τη φροντίδα για τη μόρφωσή του. Σπούδασε πρώτα στην Καισάρεια έπειτα στην Κωνσταντινούπολη τη θεολογία και τα νομικά και αργότερα στην Αθήνα. Πέντε χρόνια στην Αθήνα διδάχτηκε πολλές επιστήμες. Τότε συνδέθηκε με βαθιά φιλία με τον συσπουδαστή του Γρηγόριο Ναζιανζηνό Αργότερα πήγε στα μέρη όπου έζησε ο Χριστός και ζούσε μοναχική ζωή, προσευχόμενος. Γυρίζοντας στην πατρίδα του με δικά του χρήματα έχτισε γηροκομείο, νοσοκομείο και άλλα ιδρύματα, δείχνοντας την αγάπη του στους ανθρώπους φροντίζοντάς τους μέχρι το θάνατό του. Έγραψε πολλά συγγράμματα και ονομάστηκε¨Μέγας".Γρηγόριος ο Ναζιανζηνός
Ο Γρηγόριος ο Ναζιανζηνός γεννήθηκε στην Αριανζό, της Καππαδοκίας, από ευσεβείς και μορφωμένους γονείς. Ο πατέρας του ήταν επίσ
κοπος στη Ναζιανζό και η μητέρα του Νόνα έφερε στο μικρό Γρηγόριο κοντά στο Χριστό. Ο Γρηγόριος αφού έμαθε τα πρώτα του γράμματα στη γενέτειρά του, σπούδασε στη Καισάρεια και αργότερα στην Αλεξάνδρεια.Ύστερα φοίτησε στην Αθήνα, όπου σπούδασε φιλοσοφία και ρητορική. Συνδέθηκε με βαθιά φιλία με το συμφοιτητή του Βασίλειο. Χειροτονήθηκε επίσκοπος στην πόλη του. Αντιμετώπισε με πείσμα τους αιρετικούς που εκείνα τα χρόνια προσπαθούσαν να κυριαρχήσουν και πήγε στην «Πόλη». Ονομάστηκε "Θεολόγος" και θεωρείται ένας από τους μεγάλους Πατέρες της Εκκλησίας αφού εκτός από πολλά συγγράμματα, έγραψε λόγους, επιστολές και ωραία θρησκευτικά ποιήματα.Ιωάννης Χρυσόστομος
Ο Ιωάννης ο Χρυσόστομος γεννήθηκε στην Αντιόχεια της Συρίας, στο μεγάλο αυτό κέντρο του Χριστιανισμού. Ο Ιωάννης έμεινε νωρίς ορφανός από πατέρα. Έτσι την ανατροφή του και τη μόρφωσή του τη
ν ανέλαβε η μητέρα του Ανθούσα, μια ευσεβέστατη, ενάρετη και μορφωμένη χριστιανή. Στην αρχή εξάσκησε στην Αντιόχεια, τη δικηγορία και απόχτησε μεγάλη φήμη. Αργότερα έγινε ιερέας και επίσκοπος. Όλοι έτρεχαν να τον ακούσουν οπουδήποτε. Αργότερα ως Πατριάρχης της Κωνσταντινούπολης, εργάστηκε για τη διάδοση του Χριστιανισμού σε βάρβαρους λαούς, προστάτεψε τους φτωχούς και δυστυχισμένους, ιδρύοντας πολλά φιλανθρωπικά ιδρύματα. Όλοι μιλούσαν για το χρυσάφι των λόγων του, που έβγαιναν απ΄ το στόμα του. Γι΄ αυτό και τον ονόμασαν "Χρυσόστομο".Έγραψε συγγράμματα, πολλούς λόγους, επιστολές και βιβλία