Είναι η λέξη της πρότασης που φανερώνει το πρόσωπο ή το πράγμα στο οποίο πηγαίνει η ενέργεια του υποκειμένου.
π. χ. Ο Γιώργος παίζει κιθάρα.
Για να βρούμε το αντικείμενο, απαντούμε στην ερώτηση τι ή (σε) ποιον. Το αντικείμενο είναι συνήθως σε πτώση αιτιατική και είναι (συνήθως) ουσιαστικό, επίθετο, μετοχή ή αντωνυμία (στην τελευταία περίπτωση συχνά χρησιμοποιείται ο ασθενής τύπος της αντωνυμίας). Επίσης, το αντικείμενο μπορεί να είναι ονοματική φράση (φράση χωρίς ρήμα) ή ολόκληρη πρόταση (φράση με ρήμα). Σε μία πρόταση μπορεί να υπάρχουν δύο αντικείμενα. Τα ρήματα που έχουν αντικείμενο λέγονται μεταβατικά, ενώ αυτά που δεν έχουν αμετάβατα.
π. χ. Ο Γιώργος παίζει κιθάρα.
Για να βρούμε το αντικείμενο, απαντούμε στην ερώτηση τι ή (σε) ποιον. Το αντικείμενο είναι συνήθως σε πτώση αιτιατική και είναι (συνήθως) ουσιαστικό, επίθετο, μετοχή ή αντωνυμία (στην τελευταία περίπτωση συχνά χρησιμοποιείται ο ασθενής τύπος της αντωνυμίας). Επίσης, το αντικείμενο μπορεί να είναι ονοματική φράση (φράση χωρίς ρήμα) ή ολόκληρη πρόταση (φράση με ρήμα). Σε μία πρόταση μπορεί να υπάρχουν δύο αντικείμενα. Τα ρήματα που έχουν αντικείμενο λέγονται μεταβατικά, ενώ αυτά που δεν έχουν αμετάβατα.
π.χ.* Η Νεφέλη μου χάρισε το μολύβι.
(Τι χάρισε; Το μολύβι –αντικείμενο/ ουσιαστικό
Σε ποιον το χάρισε; Σε εμένα/ μου –αντικείμενο/αντωνυμία- ασθενής
τύπος). Το ρήμα είναι μεταβατικό, γιατί έχει αντικείμενο.
* Η Σοφία κάνει παρέα στην αδελφή μου.
(Τι κάνει; Παρέα στην αδελφή μου–αντικείμενο/ονοματική φράση).Το ρήμα είναι μεταβατικό.
* Κανονίσαμε να συναντηθούμε.
(Τι κανονίσαμε; Να συναντηθούμε –αντικείμενο/πρόταση).Το ρήμα είναι μεταβατικό.
*Ο Μάριος τρέχει γρήγορα.Το ρήμα είναι αμετάβατο, γιατί δεν έχει αντικείμενο.
Σε ποιον το χάρισε; Σε εμένα/ μου –αντικείμενο/αντωνυμία- ασθενής
τύπος). Το ρήμα είναι μεταβατικό, γιατί έχει αντικείμενο.
* Η Σοφία κάνει παρέα στην αδελφή μου.
(Τι κάνει; Παρέα στην αδελφή μου–αντικείμενο/ονοματική φράση).Το ρήμα είναι μεταβατικό.
* Κανονίσαμε να συναντηθούμε.
(Τι κανονίσαμε; Να συναντηθούμε –αντικείμενο/πρόταση).Το ρήμα είναι μεταβατικό.
*Ο Μάριος τρέχει γρήγορα.Το ρήμα είναι αμετάβατο, γιατί δεν έχει αντικείμενο.
ΑΣΚΗΣΕΙΣ
1. Υπογράμμισε τα ρήματα των παρακάτω προτάσεων, κύκλωσε τα αντικείμενα αν έχουν και γράψε αν είναι μεταβατικά ή αμετάβατα:
Ο Γιώργος έφυγε νωρίς.....................
Η Ηλιάνα παίζει πιάνο....................
Έμαθα πως θα σχολάσουμε νωρίτερα.................
Ο πάνθηρας τρέχει γρήγορα......................
Το μωρό τρώει κρέμα με λαχανικά..............
Η Ηλιάνα παίζει πιάνο....................
Έμαθα πως θα σχολάσουμε νωρίτερα.................
Ο πάνθηρας τρέχει γρήγορα......................
Το μωρό τρώει κρέμα με λαχανικά..............
2. Βρες τα αντικείμενα στις παρακάτω προτάσεις:
Η πωλήτρια σού έδωσε το φόρεμα
Μας ζήτησε να σταματήσουμε να μιλάμε
Το εισιτήριο αναγράφει τον αριθμό της θέσης μας.
Η Βασιλική διαλέγει δαμάσκηνα για να φτιάξει μαρμελάδα
