ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΗΜΕΡΑ ΥΓΡΟΤΟΠΩΝ

Η 2α Φεβρουαρίου αποτελεί την ημερομηνία υπογραφής της Σύμβασης για τους Υγροτόπους στην πόλη Ramsar του Ιράν, στις ακτές της Κασπίας Θάλασσας. Αποσκοπεί στην προστασία και τη συνετή χρήση όλων των υγροτόπων μέσω τοπικών και εθνικών δράσεων και διακρατικής συνεργασίας σαν μια συνεισφορά στην αειφόρο ανάπτυξη σε όλο τον κόσμο. Στη συνθήκη περιλαμβάνονται 1524 υγρότοποι με έκταση 520 εκατ. στρεμμάτων περίπου.

Η Παγκόσμια Ημέρα Υγροτόπων εορτάσθηκε για πρώτη φορά το 1997 και από τότε διοργανώνεται κάθε χρόνο στην επέτειο της συνθήκης Ramsar.

Στην περίπτωση όμως της Ελλάδας μάλλον θα πρέπει να μιλάμε για παγκόσμια ημέρα μνήμης των ελληνικών υγροτόπων.
Οι εννέα από τους δέκα ελληνικούς υγρότοπους που προστατεύονται βάσει της Συνθήκης Ramsar βρίσκονται σε οικτρή κατάσταση.

Ας θυμηθούμε σήμερα την Κορώνεια που πρόσφατα ήρθε στο προσκήνιο λόγω του μαζικού θανάτου χιλιάδων υδρόβιων πουλιών, ενώ πριν 3-4 χρόνια έσβησε από τον χάρτη λόγω της κακοδιαχείρισης των νερών της.

Ή μήπως το Δέλτα Έβρου, όπου σε μια μέρα καταγράφηκαν 1000 αυτοκίνητα λαθροκυνηγών, ενώ ενοικιάζονται σε λαθροθήρες περίπου 300 αυθαίρετα μπάγκαλοουζ;

Δεν ξεχνάμε όμως και το Μεσολόγγι που έχει μετατραπεί σε τεράστιο σκουπιδότοπο γεμάτο με αυθαίρετα.

Ή μήπως να μετρήσουμε τις καταγγελίες για υποβάθμιση των ελληνικών υγροτόπων στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, για κάποιες από τις οποίες η χώρα μας παραπέμπεται ήδη στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο;

Ο μόνος υγρότοπος Ramsar που επιμένει, σε πείσμα των καιρών, είναι η Πρέσπα που κρατιέται ζωντανή χάρη στις προσπάθειες της τοπικής κοινωνίας και περιβαλλοντικών οργανώσεων, όπως η Εταιρεία Προστασίας Πρεσπών και το WWF Ελλάς.

Tα κύρια προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι υγρότοποι είναι ανθρωπογενούς προέλευσης: μείωση της έκτασής τους προς όφελος καλλιεργούμενων εκτάσεων ή δόμησης, αλλαγή στο υδρολογικό καθεστώς τους (από φράγματα και εντατική άρδευση), υποβάθμιση της ποιότητας του νερού (ρύπανση από φυτοφάρμακα, λύματα), μεταβολές ως προς τη βιοποικιλότητά τους (συνήθως λαθροθηρία). Το σημαντικότερο πρόβλημα όμως είναι η έλλειψη πολιτικής βούλησης για την αποτελεσματική προστασία τους ως πόρου ζωτικής σημασίας για τη βιώσιμη διαχείριση των ελληνικών νερών, για την προστασία από τις πλημμύρες και τη διάβρωση του εδάφους και για τη διατήρηση του βιολογικού και πολιτιστικού πλούτου της χώρας. Και αυτά με πλήρη παραβίαση των εθνικών, Κοινοτικών και διεθνών υποχρεώσεων της χώρας.

Αναλυτικότερα, η εικόνα των υγροτόπων:

Δέλτα Έβρου: Απογοητευτική εικόνα. Η έλλειψη διαχειριστικών δράσεων που να αντιμετωπίζουν τις πιέσεις και τις απειλές, η ελλιπής φύλαξη και η ανεπαρκής διαχείριση των υδάτινων πόρων οδηγούν στη διαρκή υποβάθμισή του.
Λίμνη Βιστονίδας, Πόρτο Λάγος, Λίμνη Ισμαρίδα: Το αρδευτικό του νομού Ξάνθης, με απαγωγή τεράστιων ποσοτήτων νερού από τον Νέστο, το φράγμα του Κομψάτου και η άναρχη οικιστική ανάπτυξη στην παράκτια ζώνη σκιαγραφούν μια άκρως ανησυχητική εικόνα για το μέλλον.
Δέλτα Νέστου: Στην περιοχή διατηρούνται ακόμα σημαντικά στοιχεία της βιοποικιλότητας. Απειλή αποτελεί μεταξύ άλλων η εγκατάσταση δεξαμενών πετρελαίου στη Λιμνοθάλασσα της Βάσοβας.

Λίμνη Κορώνεια: Θεωρείται βιολογικά νεκρή. Από το 2004 επίσημα δεν έχει ψάρια, ενώ έχουν σημειωθεί 3 επεισόδια μαζικών θανάτων ψαριών και πουλιών. Τα πρώτα έργα αποκατάστασης έχουν ξεκινήσει από τη νομαρχία. Εκτιμάται ότι μπορεί να επανέλθει στην πρότερη κατάσταση σε 8 χρόνια. Λίμνη Κερκίνη: Παρουσιάζει σχετικά καλή οικολογική κατάσταση, αν και σε μεμονωμένες περιοχές σημειώνεται σημαντική υποβάθμιση. Η έλλειψη ολοκληρωμένης διαχείρισης των υδάτων υποβαθμίζει τη βιοποικιλότητά της. Δέλτα Αξιού, Εκβολή Λουδία, Δέλτα Αλιάκμονα: Διατηρεί σημαντικό φυσικό πλούτο παρά τις πιέσεις. Παρατηρούνται όμως πιέσεις για αστική επέκταση, αλλαγή χρήσεων γης, απόρριψη αποβλήτων.
Λίμνη Μικρή Πρέσπα: Ξεχωρίζει χάρη στο σημαντικό έργο της Εταιρείας Προστασίας Πρεσπών. Ο πληθυσμός των αργυροπελεκάνων και των ροδοπελεκάνων αυξάνεται, ενώ τα υγρά λιβάδια έχουν τριπλασιαστεί σε έκταση τα τελευταία 5 χρόνια. Σημαντικό πρόβλημα παραμένει η έλλειψη ολοκληρωμένης διαχείρισης των υδάτων σε επίπεδο διασυνοριακής λεκάνης απορροής. Λιμνοθάλασσα Μεσολογγίου: Ελλιπής διαχείριση και «πυροσβεστικά» μέτρα. Η αυθαίρετη δόμηση στις παράκτιες περιοχές φανερώνει την απουσία περιφρούρησης και αδυναμία των αρχών να επιβάλουν το νόμο.
Λιμνοθάλασσα Κοτυχίου: Απειλές, η άναρχη τουριστική ανάπτυξη και η ανεξέλεγκτη προσβασιμότητα στην περιοχή.
Αμβρακικός Κόλπος: Αδράνεια στη διαχείριση της περιοχής. Απειλή, η εντατικοποίηση των ιχθυοκαλλιεργειών.

Ερωτήσεις(email)

1. Πότε είναι η παγκόσμια ημέρα προστασίας Υγροτόπων;

2. Πού υπογράφτηκε;

3. Ποια η κατάσταση των ελληνικών υγροτόπων;

4. Ποιος είναι ο μοναδικός υγρότοπος της Ελλάδας που βρίσκεται σε ικανοποιητική κατάσταση;Πού οφείλεται αυτό;Ποιος υγρότοπος ακολουθεί σε σχετικά καλή κατάσταση;

5. Ποιο το σημαντικότερο πρόβλημα που αντιμετωπίζουν οι υγρότοποι;Τι λύσεις μπορείς να προτείνεις;