Οι ορυκτοί άνθρακες σχηματίστηκαν πριν εκατομμύρια χρόνια, όταν μεγάλα δάση καταπλακώθηκαν εξαιτίας μεγάλων φυσικών καταστροφών, όπως μεγάλης έντασης σεισμοί.
Με το πέρασμα των χρόνων το ξύλο απανθρακώθηκε λόγω της υψηλής θερμοκρασίας του εσωτερικού της γης και δημιουργήθηκαν οι ορυκτοί άνθρακες. Η διαδικασία αυτή λέγεται απανθράκωση.
Οι γαιάνθρακες αυτοί που σχηματίστηκαν στο υπέδαφος της γης, δεν έχουν όλοι την ίδια μορφή. Η μορφή τους καθορίστηκε από το χρόνο που απαιτήθηκε να σχηματιστούν, τη θερμοκρασία και την πίεση που επικρατούσαν .
Η πιο συνηθισμένη μορφή ορυκτών ανθράκων είναι οι άμορφοι άνθρακες. Λέγονται έτσι γιατί τα μόρια τους είναι διατεταγμένα με άτακτο τρόπο στη μάζα τους. Η περιεκτικότητά τους σε άνθρακα εξαρτάται από το χρόνο που έμειναν θαμμένοι στο υπέδαφος και από τις συνθήκες πίεσης και θερμοκρασίας . Ανάλογα με την περιεκτικότητά τους σε άνθρακα, διακρίνονται σε:
- ανθρακίτη με περιεκτικότητα σε καθαρό άνθρακα πάνω από 90%
- λιθάνθρακα με περιεκτικότητα σε καθαρό άνθρακα 70-90%
- λιγνίτη με περιεκτικότητα 50-70%
- τύρφη με περιεκτικότητα λιγότερη από 50%
Οι άμορφοι άνθρακες χρησιμοποιούνται κυρίως ως καύσιμα. Κατά την καύση η χημική ενέργεια του καυσίμου μετατρέπεται σε θερμότητα ή ηλεκτρική ενέργεια. Όσο μεγαλύτερη είναι η περιεκτικότητα σε άνθρακα τόσο περισσότερη είναι η η ενέργεια που αποδίδει κατά την καύση του.
Καταλαβαίνεις λοιπόν ότι περισσότερη ενέργεια κατά την καύση δίνει ο ανθρακίτης και τη λιγότερη η τύρφη.
Υπάρχουν όμως και οι κρυσταλλικοί άνθρακες που χαρακτηρίζονται από κανονικές δομές των μορίων τους.
Τέτοιος είναι ο γραφίτης που γνωρίζουμε όλοι από το μολύβι αλλά και το διαμάντι που είναι το πιο σκληρό υλικό στη φύση και πολύτιμο, ανάλογο βέβαια με την καθαρότητα, το χρώμα, τη μάζα και το κόψιμό του.
Σήμερα η εξόρυξη του ορυκτού άνθρακα γίνεται είτε επιφανειακά, σε βάθος έως 30 μ. ή σε ορυχεία(υπόγεια) σε βάθος που κυμαίνεται από 200-300 μ. και πολλές φορές και 1000 μ. κάτω από την επιφάνεια της γης.
- Για την επιφανειακή εξόρυξη συνήθως απομακρύνονται τα χώματα και στη συνέχεια συλλέγεται ο ορυκτός άνθρακας και μεταφέρεται με ταινιόδρομους .
- Για τη υπόγεια εξόρυξη κατασκευάζονται ανελκυστήρες, μ
ε τους οποίους μεταφέρονται οι εργάτες στο βάθος που χρειάζεται και στοές που διασχίζονται από μικρά βαγόνια που μεταφέρουν τον άνθρακα. Είναι τα λεγόμενα ανθρακωρυχεία όπου και το κόστος κατασκευής είναι πολύ μεγάλο αλλά και οι συνθήκες εργασίας επικίνδυνες και ανθυγιεινές.
Οι ανθρακωρύχοι δουλεύουν σε πολύ δύσκολες συνθήκες χωρίς φυσικό φωτισμό, χωρίς επαρκή αερισμό και με πολλή υγρασία που τους προκαλεί πολλά αναπνευστικά προβλήματα.
Και λίγο γέλιο...
