Οι δούλοι δεν είχαν κανένα δικαίωμα, όπως να διαθέτουν περιουσία, να δημιουργήσουν οικογένεια, κτλ., θεωρούνταν περίπου
«ομιλούντα εργαλεία» και είχαν κατά κανόνα μικρότερη αξία από κατοικίδια ζώα. Στην κατάσταση του δούλου περιέπιπτε κάποιος ως σκλάβος κατόπιν αιχμαλωσίας σε πόλεμο, αρπαγής σε επιδρομές ή πειρατείες, πώλησης από τους γονείς ή άλλους συγγενείς, καταδίκης λόγω σοβαρών εγκλημάτων, αδυναμίας αποπληρωμής χρεών, αλλά και ως απόγονος δούλων γονέων.
«ομιλούντα εργαλεία» και είχαν κατά κανόνα μικρότερη αξία από κατοικίδια ζώα. Στην κατάσταση του δούλου περιέπιπτε κάποιος ως σκλάβος κατόπιν αιχμαλωσίας σε πόλεμο, αρπαγής σε επιδρομές ή πειρατείες, πώλησης από τους γονείς ή άλλους συγγενείς, καταδίκης λόγω σοβαρών εγκλημάτων, αδυναμίας αποπληρωμής χρεών, αλλά και ως απόγονος δούλων γονέων. Στα ομηρικά έπη εμφανίζονται δούλοι, αιχμάλωτοι πολέμου ή αγορασμένοι από πειρατές, μαζί με τα παιδιά τους, ως πιστοί σύμμαχοι του κυρίου τους, που τους μεταχειρίζεται με γενναιοφροσύνη μέσα στην πατριαρχική του οικογένεια
Στη Σπάρτη δούλοι ήταν οι Είλωτες, απόγονοι παλαιών κατοίκων της χώρας, η οποία κατακτήθηκε από τους νέους κυρίους. Επρόκειτο δηλαδή για σχέση υπόδουλων προς κατακτητές. Λόγω του σημαντικά μεγαλύτερου αριθμού των Ειλώτων από αυτόν των πολιτών και εξ αιτίας του φόβου εξεγέρσεων, η σπαρτιατική εξουσία τούς αντιμετώπιζε βίαια. Αναφέρεται δε ότι ήταν έθιμο να σφραγίζεται το πέρασμα του έφηβου πολίτη στην ανδρική ηλικία με το φόνο ενός ή περισσότερων Ειλώτων. Ανάλογες περιπτώσεις με τους Είλωτες ήταν οι Πενέστες στη Θεσσαλία, οι Μινωίτες στην Κρήτη και αλλού.
Στη Ρώμη η δουλοκτησία πήρε σταδιακά διαφορετική μορφή από εκείνη στην Ελλάδα. Κάθε ρωμαϊκή οικογένεια είχε τουλάχιστον ένα δούλο στις υπηρεσίες της, πλούσιες οικογένειες είχαν συνήθως μερικές εκατοντάδες. Υπήρχαν επιστάτες, επόπτες, βοηθοί, υπεύθυνοι τομέων ή περιοχών, απλοί εργάτες κλπ., όλοι δούλοι, άντρες, γυναίκες και παιδιά.
Στη Σπάρτη δούλοι ήταν οι Είλωτες, απόγονοι παλαιών κατοίκων της χώρας, η οποία κατακτήθηκε από τους νέους κυρίους. Επρόκειτο δηλαδή για σχέση υπόδουλων προς κατακτητές. Λόγω του σημαντικά μεγαλύτερου αριθμού των Ειλώτων από αυτόν των πολιτών και εξ αιτίας του φόβου εξεγέρσεων, η σπαρτιατική εξουσία τούς αντιμετώπιζε βίαια. Αναφέρεται δε ότι ήταν έθιμο να σφραγίζεται το πέρασμα του έφηβου πολίτη στην ανδρική ηλικία με το φόνο ενός ή περισσότερων Ειλώτων. Ανάλογες περιπτώσεις με τους Είλωτες ήταν οι Πενέστες στη Θεσσαλία, οι Μινωίτες στην Κρήτη και αλλού.
Στη Ρώμη η δουλοκτησία πήρε σταδιακά διαφορετική μορφή από εκείνη στην Ελλάδα. Κάθε ρωμαϊκή οικογένεια είχε τουλάχιστον ένα δούλο στις υπηρεσίες της, πλούσιες οικογένειες είχαν συνήθως μερικές εκατοντάδες. Υπήρχαν επιστάτες, επόπτες, βοηθοί, υπεύθυνοι τομέων ή περιοχών, απλοί εργάτες κλπ., όλοι δούλοι, άντρες, γυναίκες και παιδιά.
Η «Κοινωνία των Εθνών» (πρόδρομος οργανισμός του ΟΗΕ) κήρυξε το 1926 πανηγυρικά την κατάργηση της δουλείας σε οποιαδήποτε μορφή της. Αυτό επιβεβαιώθηκε το 1948 με την έγκριση της Χάρτας στον ΟΗΕ για τα «δικαιώματα του ανθρώπου». Παραπτώματα που σχετίζονται με δουλεμπόριο και διατήρηση δούλων εκδικάζονται από το Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης.
Από τότε η θέση των εργαζομένων-και όχι δούλων πια-βελτιώνεται μέρα με τη μέρα.
Οι άνθρωποι πλέον έχουν αποκτήσει πολλά δικαιώματα και η θέση τους, οικονομική και κοινωνική έχει καλυτερέψει σημαντικά
Και πιο συγκεκριμένα παρέχεται σε κάθε εργαζόμενο υγειονομική ασφάλιση. Έχουν στην κατοχή τους βιβλιάρια Υγείας(ατομικά ή οικογενειακά)που αποδεικνύει το δικαίωμα του για παροχές υγείας σε είδος και σε χρήμα.
Οι ώρες εργασίας είναι 8 για κάθε μέρα, εκτός Σαββάτου και Κυριακής, δηλαδή δουλεύουν 40 ώρες τη βδομάδα(48 το ανώτερο σε κάποιες περιπτώσεις).
Όποιος συμπληρώσει κάποια χρόνια εργασίας έχει το δικαίωμα να πάρει(αφού βέβαια συμπληρώσει και το απαιτούμενο όριο ηλικίας)σύνταξη ως το τέλος της ζωής του.
Ο Ο.Α.Ε.Δ. βοηθάει τους ανέργους να βρουν δουλειά και για αρκετό καιρό κατά την ανεργία τους τους βοηθά και με χρηματικό ποσό. Το
υς βοηθά ακόμα με διάφορα έκτακτα επιδόματα(θέρμανσης κλπ).
υς βοηθά ακόμα με διάφορα έκτακτα επιδόματα(θέρμανσης κλπ). Ακόμα εκπαιδεύει νέους σε διάφορα επαγγέλματα και εκπονεί ειδικά προγράμματα προώθησης ανέργων νέων(πτυχιούχων αλλά και μη).
Οι εργαζόμενοι ακόμα δικαιούνται σήμερα 1 μήνα άδεια το χρόνο, έχουν υγιεινές συνθήκες εργασίας, δεν απολύονται χωρίς αποζημίωση, ούτε χωρίς λόγο από τη θέση τους, εφοδιάζονται από την Εργατική Εστία εισιτήρια για διάφορες εκδηλώσεις(θεάματα, εκδρομές κλπ)
Ιδιαίτερα ευνοϊκά μέτρα παίρνει η πολιτεία για την εργαζόμενη μητέρα( άδεια πριν τη γέννα και πληρωμή των εξόδων τοκετού, άδεια μετά τη γέννα ή μειωμένο ωράριο κλπ)
Έτσι η θέση των εργαζομένων έχει βελτιωθεί σε μεγάλο βαθμό από τα παλιότερα χρόνια. Βέβαια αυτά δεν αποκτήθηκαν σε μια ημέρα, ούτε χωρίς αγώνες. Χρειάστηκαν γενιές ανθρώπων να αγωνιστούν(στάσεις εργασίας - απεργίες κλπ) για να μπορούν σήμερα οι εργαζόμενοι να απολαμβάνουν αυτά τα προνόμια.
