Ο ΡΟΛΟΣ ΤΩΝ ΗΦΑΙΣΤΕΙΩΝ ΚΑΙ ΤΩΝ ΣΕΙΣΜΩΝ ΣΤΙΣ ΑΛΛΑΓΕΣ ΤΗΣ ΦΥΣΗΣ

Από το εσωτερικό της γης ανεβαίνει το μάγμα(λιωμένα πετρώματα), που συγκεντρώνεται στους μαγματικούς θαλάμους. Οι μαγματικοί θάλαμοι μπορεί να παραμείνουν σφραγισμένοι για εκατοντάδες χρόνια, ώσπου η πίεση να αυξηθεί αρκετά ώστε να δημιουργηθεί ένα άνοιγμα(μια ρωγμή). Τότε το μάγμα βρίσκει διέξοδο προς την επιφάνεια, βγαίνοντας είτε ήπια είτε βίαια. Το μάγμα βγαίνει με τη μορφή λάβας σταδιακά, ψύχεται και στερεοποιείται. Έτσι δημιουργούνται τα ηφαίστεια.

Οι επιπτώσεις μιας ηφαιστειακής έκρηξης είναι συχνά δυσάρεστες αφού και καταστροφές μπορεί να γίνουν και ανθρώπινες ζωές να χαθούν.

Πέρα όμως από τις ζημιές όσο και παράξενο αν ακούγεται η λάβα που βγαίνει από το ηφαίστειο φέρνει και θετικά αποτελέσματα. Συγκεκριμένα η λάβα με τον καιρό κρυώνει και στερεοποιείται σχηματίζοντας νέα εδάφη. Έτσι λοιπόν η λάβα με την ηφαιστειακή τέφρα(στάχτη που βγαίνει από το ηφαίστειο), μπορεί να καταστρέφουν τις καλλιέργειες για πολλά χρόνια όμως το έδαφος εμπλουτίζεται με κάλιο και φωσφορικό οξύ που είναι πολύ γόνιμο και κατάλληλο για καλλιέργεια(ηφαιστειογενή εδάφη).

Δες στο παρακάτω βίντεο τι αλλαγές μπορεί να φέρει η έκρηξη ενός ηφαιστείου στη γύρω περιοχή του(αλλαγή μορφολογίας εδάφους από την κατάρρευση του θαλάμου του μάγματος - δημιουργία ηφαιστειογενούς εδάφους)

Ανάλογες αλλαγές έφερε και η έκρηξη του ηφαιστείου της Σαντορίνης πριν πολλά χρόνια(1650 π. Χ.) και μάλιστα επιστήμονες αναφέρουν ότι μάλλον σε αυτή οφείλεται και η εξαφάνιση του Μινωικού πολιτισμού.

Μάλιστα παρουσιάζει και την μεγαλύτερη καλντέρα του κόσμου( κρατήρας που δημιουργήθηκε από την κατάρρευση του θαλάμου του μάγματος), ύψους 300 μέτρων και διαμέτρου 11 χλμ.

Όλα τα ηφαίστεια βέβαια δεν είναι ενεργά. Δηλαδή δεν έχουν δραστηριοποιηθεί κατά τους ιστορικούς χρόνους. Υπάρχουν και ηφαίστεια που ποτέ δεν έχουν δώσει δείγματα έκρηξης και λέγονται σβησμένα.

Στην Ελλάδα υπάρχουν σήμερα 39 ηφαίστεια με μεγαλύτερα της Σαντορίνης, της Νισύρου, της Μήλου και των Μεθάνων.

ΔΙΑΔΡΑΣΤΙΚΟ

Δες εδώ όλη τη διαδικασία έκρηξης ηφαιστείου , τη δημιουργία καλντέρας αλλά και τα μέρη με τα σημαντικότερα ηφαίστεια στον κόσμο
Δες κι εδώ μάγμα και λάβα σε πλήρη δράση

Έκρηξη του ηφαιστείου της Αίτνας στην Ιταλία

ΣΕΙΣΜΟΙ

Ο σεισμός είναι μια απότομη διατάραξη στο εσωτερικό της γης(φλοιό), που γίνεται αισθητή στην επιφάνειά της με δόνηση(κούνημα)του εδάφους.

Σεισμογενής περιοχή λέγεται ο τόπος όπου εκδηλώνονται συχνά σεισμοί.

Καθημερινά, ιδιαίτερα στις σεισμογενείς περιοχές γίνονται πολλοί σεισμοί. Όταν συμβαίνει ένας σεισμός σε μια περιοχή, αναφερόμαστε στο επίκεντρο, το μέγεθος και την έντασή του.

Επίκεντρο είναι το σημείο που βρίσκεται στην επιφάνεια της γης ακριβώς κατακόρυφα πάνω από την εστία. Η εστία είναι το ακριβές σημείο που γίνεται ο σεισμός.

Μέγεθος ονομάζουμε την ποσότητα ενέργειας που απελευθερώνεται με ένα σεισμό. Μετριέται με την κλίμακα Ρίχτερ και καταγράφεται από τα ειδικά όργανα που λέγονται σεισμογράφοι. Σεισμοί με μέγεθος κάτω των 4 Ρίχτερ δεν προκαλούν ζημιές ενώ κάτω των 2 Ρίχτερ δεν γίνονται και αντιληπτοί από τον άνθρωπο. Αντίθετα, πάνω από 5 Ρίχτερ μπορούμε να έχουμε και πολλές καταστροφές.

Μέχρι σήμερα το επίκεντρο, ο χρόνος και το μέγεθος του σεισμού δε μπορούν να προβλεφθούν αν και επιστήμονες εργάζονται αρκετά για το σκοπό αυτό.

Πώς δημιουργείται ένας σεισμός:

Συσχετίζοντας τα επίκεντρα των σεισμών στο χάρτη, βλέπουμε ότι σχηματίζονται ζώνες που λέγονται σεισμικές ζώνες. Στην παρακάτω φωτογραφία η σεισμική ζώνη Ευρώπης - Β. Αφρικής

Στα σημεία αυτά η λιθόσφαιρα της γης είναι σπασμένη και γι αυτό χωρίζεται στις λιθοσφαιρικές πλάκες.

Αυτές μετακινούνται πολύ αργά(κατά χιλιοστά) από εσωτερικές δυνάμεις της Γης. Οι πλάκες απομακρύνονται, τρίβονται και συγκρούονται μεταξύ τους, προξενώντας έτσι σεισμό.

Σεισμός σε Οπτικοποίηση ΚΛΙΚ

Ένας δυνατός σεισμός μπορεί να προκαλέσει μεταβολή στο γήινο ανάγλυφο, δηλαδή να δημιουργήσει ρήγματα, φαράγγια, να βυθίσει ή να ανυψώσει κομμάτια ξηράς στη θάλασσα κλπ

ΔΙΑΔΡΑΣΤΙΚΟ

Δες εδώ όλη τη διαδικασία δημιουργίας σεισμών καθώς και την ύπαρξη λιθοσφαιρικών πλακών

Η Ελλάδα είναι μια σεισμογενής περιοχή. Αφού λοιπόν οι πιθανότητες να γίνει σεισμός είναι πολλές, θα πρέπει να γνωρίζουμε πώς να προστατευθούμε. Με τον τρόπο αυτό θα μειωθούν οι τραυματισμοί και ο χαμός ανθρώπων.

Δες εδώ και μάθε τι πρέπει να κάνεις από τώρα, την ώρα του σεισμού και μετά από αυτόν. Ποια θα πρέπει επίσης να είναι η συμπεριφορά σου μετά το σεισμό.

ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ

Στον παρακάτω χάρτη βλέπεις την κατανομή των επικέντρων των μεγάλων σεισμών στην Ελλάδα. Ποια τμήματα της χώρας μας παρουσιάζουν έντονη σεισμική δραστηριότητα;