ΣΠΑΝΙΑ ΚΑΙ ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΟΜΕΝΑ ΕΙΔΗ

Η Θαλάσσια χελώνα (Caretta caretta)

Η θαλάσσια χελώνα «Καρέττα» είναι είδος μεταναστευτικό, πελαγικό που το συναντάμε στα ρηχά νερά ηπειρωτικών υφαλοκρηπίδων, γύρω από ύφαλους, σε μεγάλες παραλίες και στις εκβολές ποταμών. Σε αναζήτηση της τροφής της κάνει συχνές καταδύσεις, που μπορεί να ξεπεράσουν και τα 100 μέτρα. Ωστόσο, πρέπει να αναδύεται συχνά στην επιφάνεια επειδή αναπνέει μόνο ατμοσφαιρικό αέρα. Τρέφεται με διάφορα ζωικά είδη, όπως μέδουσες, ψάρια και οστρακοειδή, τα οποία συχνά αναζητά σε περιοχές με θαλάσσια λιβάδια Ποσειδωνίας(αποτελούν τα δάση της θάλασσας).
Η «Καρέττα» αντιμετωπίζει υψηλό κίνδυνο εξαφάνισης και προστατεύεται από μία σειρά διεθνών συμβάσεων. Παρ’ όλα αυτά, ο μεσογειακός πληθυσμός της συνεχώς μειώνεται. Απειλείται από τη ρύπανση της θάλασσας, καθώς και από την υποβάθμιση των ακτών ωοτοκίας τους. Στις ελληνικές θάλασσες, ο ρυθμός εκβρασμών νεκρών θαλάσσιων χελωνών αυξάνεται ανησυχητικά τα τελευταία χρόνια, ενώ τους θερινούς μήνες (περίοδος ωοτοκίας) είναι σχεδόν καθημερινό φαινόμενο. Οφείλεται σε πρόσκρουση με ταχύπλοα σκάφη, κατάποση πλαστικών, μπλέξιμο σε αλιευτικά εργαλεία αλλά και σε εσκεμμένες θανατώσεις.

Η μεσογειακή φώκια Μοναχός (Monachus-Monachus)

Η μεσογειακή φώκια Μοναχός είναι ένα από τα πιο απειλούμενα είδη του πλανήτη. Η Monachus -monachus σύμφωνα με το λατινικό της όνομα, είναι ένα από τα 3 είδη θαλάσσιας φώκιας. Εμφανίστηκε κάποτε στην Μεσόγειο θάλασσα και τον Ατλαντικό, ενώ τα άλλα δύο είδη στον Ειρηνικό και την Καραϊβική. Αντιπροσωπεύουν το μοναδικό γένος φώκιας στις θερμές θάλασσες.
Η φώκια της Καραϊβικής Monachus tropicalis αναφέρεται από τον Κολόμβο, όταν έφθασε στο Νέο Κόσμο. Σύντομα σφαγιάστηκε σε εκατόμβες. Το 1707 ένας ταξιδιώτης αναφέρει: "τα νησιά Μπαχάμες είναι γεμάτα φώκιες. Μερικές φορές οι ψαράδες μπορεί να πιάσουν έως 100 σε μια νύχτα". Η τελευταία θεάθηκε το 1952 και τώρα το είδος θεωρείται σχεδόν σίγουρα εξαφανισμένο.
Η φώκια της Χαβάης. Σήμερα απομένουν 3000 από αυτές και θεωρούνται η μεγαλύτερη ελπίδα για την επιβίωση του είδους.
Η φώκια της Μεσογείου έδωσε το όνομα της σε δυο αρχαίες ελληνικές πόλεις, την Φώκαια της Αττικής και την αποικία της στην Μικρά Ασία με το ίδιο όνομα. Μέχρι τον 15ο αιώνα ο πληθυσμός τους ήταν μεγάλος και γινόταν συστηματική θήρευση. Σήμερα υπολογίζεται ότι απομένουν περίπου 500 άτομα του είδους.
Αυτό που επιδιώκουν οι θαλάσσιες φώκιες είναι να συνεχίσουν να υπάρχουν στις αρχαίες θάλασσες που έζησαν τόσες χιλιάδες χρόνια τώρα. Δυστυχώς οι θάλασσες αυτές έχουν αλλάξει: μόλυνση, πλαστικά, υπερεντατική αλιεία και ψαράδες που σκοτώνουν τις φώκιες γιατί θεωρούν ότι τους "κλέβουν" τα ψάρια από τα δίχτυα.
Για την προστασία της θαλάσσιας φώκιας έχει ιδρυθεί στην Ελλάδα η οργάνωση: ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΜΕΛΕΤΗ ΚΑΙ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΗΣ ΘΑΛΑΣΣΙΑΣ ΦΩΚΙΑΣ (Mom). Η Mom, είναι μια μη κερδοσκοπική, μη κυβερνητική οργάνωση, που ιδρύθηκε το 1988 από μια ομάδα βιολόγων κι ερευνητών του τμήματος Οικολογίας και Ζωολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών. Σύντομα ενώθηκαν μ' αυτούς ευαισθητοποιημένοι πολίτες με ενδιαφέρον για την κατάσταση και την προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος.
Οι σκοποί της οργάνωσης είναι η μελέτη της μεσογειακής φώκιας και η κατανόηση της βιολογίας, της οικολογίας και συμπεριφοράς του είδους καθώς και η προστασία του με όλα τα έννομα μέσα, συμπεριλαμβανόμενης και της αφύπνισης του κοινού.
Το Εθνικό Θαλάσσιο Πάρκο της Αλόννησου στις Βόρειες Σποράδες είναι το πρώτο που ιδρύθηκε στην Ελλάδα. Από τους κύριους σκοπούς του Πάρκου είναι η προστασία της φυσικής κατοικίας της φώκιας. Με το 25 μέτρων σκάφος Ωκεανίς οργανώνουν οικο-τουριστικά προγράμματα, τόσο στις Σποράδες όσο και σε άλλα μέρη της Ελλάδας.

Η καφέ αρκούδα

Η αρκούδα, το σπανιότερο θηλαστικό της Ευρώπης, αριθμεί στη χώρα μας γύρω στα 150 άτομα που ζουν στα δύο μεγαλύτερα ορεινά συγκροτήματα, τη Πίνδο και τη Ροδόπη. Είναι άγνωστος ο ακριβής αριθμός των ατόμων που ζουν στο Ζαγόρι που αναμφίβολα είναι ένας από τους καλύτερους βιότοπους του είδους. Σε αυτό συντελεί η ποικιλία ενδιαιτημάτων που προσφέρουν τροφή και καταφύγιο. Αναφέρουμε ενδεικτικά τα εκτεταμένα δάση κωνοφόρων και οξιάς του Ανατολικού Ζαγορίου και τα δρυοδάση του Δυτικού σε συνδυασμό με τις μεγάλες και μικρές απρόσιτες χαράδρες (Βίκου, Αώου, Αρκουδόρεμα κά).
Ιδιαίτερη αναφορά πρέπει να γίνει στην παρουσία πολλών οπωροφόρων δέντρων στις εγκαταλειμμένες και μη καλλιέργειες των χωριών που αποτελούν μια από τις σημαντικότερες τροφικές πηγές.
Η τροφή της είναι κύρια φυτική (κεράσια, χόρτα, βατόμουρα, γκόρτσα, μήλα, βελανίδια, καρποί οξιάς κ.ά.) και κατά δεύτερο λόγο ζωική (μυρμήγκια, οπληφόρα κ. ά.).

Το παράνομο κυνήγι και η θανάτωση από πρόθεση αποτελούν την κύρια απειλή εξαφάνισης του είδους στην Ελλάδα. Αν και το κυνήγι του είδους απαγορεύεται από την νομοθεσία από το 1969 υπολογίζεται ότι 15-20 αρκούδες θανατώνονται ετησίως από ασυνείδητους.
Παράλληλα η διάνοιξη δρόμων, η κατασκευή φραγμάτων και η δημιουργία τουριστικών εγκαταστάσεων αλλοιώνουν, υποβαθμίζουν και κατακερματίζουν τους βιότοπους εξάπλωσης του είδους (δάση οξιάς, δρυός, μαυρόπευκου, ελάτης σε υψόμετρο 800-2000μ.). Είναι χαρακτηριστικό ότι ενώ παλαιότερα η καφέ αρκούδα ζούσε σχεδόν σε όλη την ηπειρωτική Ελλάδα, σήμερα απαντάται στους κύριους ορεινούς όγκους της βόρειας και κεντρικής Πίνδου και της δυτικής Ροδόπης.

ΠΑΙΧΝΙΔΙ

Κλείσε το διακόπτη των εργοστασίων που ρυπαίνουν όσο πιο γρήγορα μπορείς για να σωθεί η αρκούδα από τη μόλυνση του περιβάλλοντος.